پاورپوینت سلسله سلجوقیان (pptx) 14 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 14 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
سلسله سلجوقیان
سَلجوقیان (سَلاجقه، آلسلجوق) نام دودمانی
ترکتبار
است که در سدههای پنجم و ششم هجری (یازدهم و دوازدهم میلادی) بر بخشهای بزرگی از آسیای غربی -شامل
ایران کنونی
- فرمانروایی داشتند
.
سلجوقیان
زبان فارسی
را زبان رسمی و درباری قرار دادند و وزیران این دوره -بهویژه
عمیدالملک کندری
و
خواجه نظامالملک
- خدمات مهمی به
ادبیات فارسی
و گسترش دانشها کردند.
مقدمه
پیشینه سلجوقیان
سلجوقیان در اصل
غزهای
ترکمان
بودند که در دوران
سامانی
در اطراف دریاچه
خوارزم
(
آرال
)،
سیردریا
و
آمودریا
میزیستند.
سلجوقیان که به
اسلام
رو آورده بودند، بعد از ریاست
سلجوق بن دقاق
، نام سلاجقه را به خود گرفتند و به
سامانیان
در مبارزه با دشمنانشان بسیار کمک کردند. پسر
سلجوق
بنام
میکاییل
که بعد از مرگ او ریاست این طایفه را بعهده داشت، چندین حکم
جهاد
برای مبارزه با (به قول مورخان) کفار صادر کرد.
میکاییل سه پسر داشت به نامهای
یبغو
،
چغری
و
طغرل
. این قبیله که یکبار در زمان سلجوق بن دُقاق به دره
سیحون
کوچ کرده بودند، بار دگر بعد از مرگ سلجوق به سرکردگی سه پسر زادهاش به نزدیکی پایتخت سامانیان کوچ کردند. اما سامانیان از نزدیکی این طایفه به پایتخت احساس خطر کردند؛ بنابراین سلاجقه بار دگر از روی اجبار بار سفر بسته و به
بغرا خان افراسیابی
پناه بردند. این حاکم از سر احتیاط، طغرل پسر بزرگ را زندانی کرد. ولی طغرل به کمک برادر خود چغری از زندان رهایی پیدا کرد و با طایفه خود به اطراف بخارا کوچ کردند.
در سال ۴۱۶ هجری ترکان سلجوقی به ریاست اسرائیل بن سلجوق برادر
میکاییل
دست به شورش زدند. اما
سلطان محمود
او را گرفت و در هند زندانی کرد. از طرف دیگر گروهی از یارانش دست به شورش زدند.
طغرل
ابتدای سلطنت سلجوقیان را باید با خطبه سلطنت برای
رکن الدین ابوطالب طغرل بن میکاییل بن سلجوق
در تاریخ شوال ۴۲۹ هجری در
نیشابور
دانست.
طغرل به کمک
ابوالقاسم علی بن عبدالله جوینی
معروف به سالار پوژکان، که همواره در دستگاه قدرت
طغرل
باقی ماند، به
نیشاپور
وارد و سلطنت را آغاز کرد.
طغرل
برای خود اسم اسلامی
رکنالدین ابوطالب محمد
را انتخاب کرد و این نام و مقام مورد تأیید
خلیفه عباسی
قرار گرفت.
طغرل وزیری با کفایت که او را هم رده
خواجه نظامالملک طوسی
میدانند به نام
عمیدالملک کندری
داشت و سیاست و تدبیر او به طغرل بسیار کمک کرد.
طغرل بیک
در سال ۴۳۳ وارد شهر
ری
شد و این شهر را آباد کرده به پایتختی بر گزید.
او سرانجام در رمضان ۴۵۵ هجری بعد از ۲۶ سال سلطنت در سن هفتاد سالگی در
ری
در گذشت و در مکانی که به
برج طغرل
(در
ابن بابویه
)معروف است دفن شد.
آلپ ارسلان
عضدالدوله محمد آلپ ارسلان بن جغری (۴۵۵-۴۶۵هجری)
بعد از مرگ عمویش
طغرل
به سلطنت رسید و وزارت را به
عمیدالملک کندری
سپرد. اما بعد از مدتی
آلپ ارسلان
به تحریک رقیب عمیدالملک (
خواجه نظام الملک طوسی
) او را به قتل رساند و نفوذ او به
خواجه نظام الملک طوسی
منتقل شد.
بیشتر عمر
آلپ ارسلان
در جنگ با
عیسویان
سپری شد. او به قصد گسترش
اسلام
به
ارمنستان
حمله کرد و بر آن سرزمین غالب شد. اما بعد از غلبه بر آن سرزمین در سال ۴۶۴ با حملهٔ
ارمانیوس دیوجانوس
-امپراتور
روم
- مواجه شد.
آلپ ارسلان
در
نبرد ملازگرد
،
رومیان
را به سختی شکست داد و امپراتور
ارمانیوس دیوجانوس
را دستگیر کرد. مورخان این جنگ را مقدمهٔ تسخیر
بیتالمقدس
و آغاز
جنگهای صلیبی
میدانند.
آلپ ارسلان
سرانجام به دست فردی به نام یوسف الخوارزمی که در جنگ آلپ ارسلان با حاکم تاوغاچ دستگیر و زندانی شده بود به سختی مجروح شد و بعد از چهار روز جان سپرد. تاریخنگاران چنین ذکر میکنند که آلپ ارسلان پیش از مرگ چنین گفتهاست:
«دیروز در روی تپهای بودم و زمین را مینگریستم که زیرپای ارتشم به لرزه درمیآمد. در این هنگام به خود گفتم حاکم این جهان منم، چه کسی است که میتواند با من مقابله کند. خداوند غرور من را دیده و جان من را به وسیلهٔ یک اسیر گرفت».
ملکشاه(۴۶۵-۴۸۵هجری)
ملکشاه
پسر
آلپ ارسلان
، بعد از مرگ پدرش به کمک
خواجه نظامالملک
به کرسی سلطنت نشست. او به کمک فراست و دانایی خواجه نظامالملک توانست به تمام رقیبان سلطنتی خود از جمله شاهزادگان مدعی سلاجقه غلبه کند.
بعلاوه اینکه توانست سرزمینهای تحت اشغال سلجوقیان را گسترش بدهد. از متصرفات او میتوان به باز پس گیری
سمرقند
از
فاطمیون مصر
و
انطاکیه
از
روم شرقی
نام برد.
عراق عرب
،
گرجستان
،
ارمنستان
،
آسیای صغیر
و
شام
از دیگر محدودههای تخت تصرفات او میباشد.
حکومت
ملکشاه
که در سال ۴۶۵ هجری آغاز شده بود، بعد از بر کناری
خواجه نظامالملک
و روی کار آمدن
تاجالملک قمی
، حرکت رو به زوال را پیش گرفت.
عاقبت خواجه نظامالملک، در
نهاوند
بدست یکی از
اسماعیلیان
به نام
ابوطاهر
در سال ۴۸۵ هجری کشته شد. البته بنا به روایتی، خواجه نظام الملک به دست یکی از غلامان خود و بتحریک تاج الملوک که پیشکار
ترکان خاتون
همسر زیبای
ملکشاه
بود، با ضربت دشنه کشته شد.
ملکشاه نیز در همان سال و تنها سی و پنج روز پس از مرگ خواجه نظام الملک، در حالیکه در
بغداد
مهمان
خلیفه عباسی
بود، دچار زردی گردید و زندگی را بدرود گفت.
انشعاب در حکمرانی سلجوقیان
یک
علت گسترش حکومت سلاجقه، ملکشاه، کشور را به ایالات و ولایات مختلف تقسیم کرده بود و هر ولایت را یکی از شاهزادگان، امراء یا
اتابکان
اداره میکرد.
اینان به علت دوری از
اصفهان
، پایتخت آن عهد و قدرتی که ملکشاه به آنها داده بود، بعد از مدتی شروع به تشکیل حکومتی جدا و مستقل کردند.
سلسله
خوارزمشاهیان
به دست
انوشتکین غزجه
که یکی از امراء بود تأسیس شد.
اتابکان
نیز برای خود دم از استقلال زدند. در
کرمان
سلسله
سلاجقه کرمان
و در
روم
سلسله
سلاجقه روم
بوجود آمد. از طرف دیگر
اتابکان آذربایجان
و
اتابکان لرستان
هم ادعای استقلال کردند.
سلطان محمد
سلطان محمد
را میتوان آخرین پادشاه سلجوقیان دانست که بر تمام تصرفات این سلسله حکومت کرد. پس از اینکه ملکشاه زندگی را بدرود گفت بین پسران و شاهزادگان سلجوقی جدال سنگینی در گرفت.
...ابتدا بین دو پسر او
محمود
و پسر بزرگ
برکیارق
جنگ بر سر تاج و تخت سر گرفت. این جدال عاقبت در
اصفهان
با پیروزی محمود به پایان رسید و
برکیارق
زندانی شد. اما بعد از مدتی محمود بر اثر بیماری
آبله
در گذشت و قدرت دوباره به
برکیارق
بر گردانده شد.
محمد پسر دیگر ملکشاه که در آن موقع سلطنت
گنجه
را بر عهده داشت سر به شورش علیه برادر خویش برداشت. بجز جنگ اول که در نزدیکی
همدان
رخ داد و با شکست محمد به پایان رسید، پنج جنگ دیگر نیز رخ داد که عاقبت با صلح بین دو برادر به پایان رسید. اما
برکیارق
در سال ۴۹۸ هجری یک سال بعد از صلح با برادرش محمد در گذشت و امور به محمد منتقل شد.
سلطان محمد
امور مربوط به
خراسان
را به برادر خود
سنجر
واگذار کرد و خود امور دیگر تصرفات را به عهده گرفت.
شام
،
آسیای صغیر
و
عراق عرب
بخاطر از بین رفتن قدرت
خلفای عباسی
در فرمان او بود.
سلجوقیان شرق ایران
بعد از آنکه
سلطان محمد
در گذشت سلطنت
ایران
تقریباً به دو قسمت تقسیم شد: سلجوقیان شرق به دست
سلطان سنجر
برادر سلطان محمد و سلجوقیان غرب به دست محمود. سلطان سنجر در دوران سلطنت خود کشمکشهای فراوانی را پشت سر گذاشت، اما قسمتی از کشور یعنی
خراسان
به پایتختی
مرو
را کاملاً در اختیار خود داشت.
عاقبت سنجر در سن ۷۲ سالگی و بعد از تقریباً ۶۲ سال سلطنت در سال ۵۵۲ هجری زندگی را بدرود گفت. سنجر برای خود جانشینی نداشت و خواهر زاده اش
رکن الدین محمود
به جای او بر تخت نشست.
اما دز سال ۵۷۷ هجری به دست یکی از سرداران سلجوقی
کور
شد و باقی زندگی را در
زندان
به سر برد تا در گذشت.
دودمان سلجوقیان شرق با مرگ سنجر از بین رفت...!
پادشاهان سلجوقی
پادشاه
زندگی
پادشاهی (تاریخ میلادی
)
۱
رکنالدین طغرلبیک بن سلجوق
.... -....
۱۰۳۷-۱۰۶۳
۲
عضدالدوله آلپ ارسلان
.... -....
۱۰۶۳-۱۰۷۲
۳
جلالالدوله ملکشاه
.... -
۱۰۹۲
۱۰۷۲-۱۰۹۲
۴
ناصر الدنیا و الدین محمود بن ملکشاه
۱۰۸۷
-....
۱۰۹۲-۱۰۹۴
۵
رکن الدین برکیارق
.... -....
۱۰۹۴-۱۱۰۵
۶
جلالالدین ملکشاه بن برکیارق
۱۱۰۰
-....
۱۱۰۵-۱۱۰۵
۷
غیاث الدنیا و الدین محمد
۱۱۱۸
-...
۱۱۰۵-۱۱۱۸
۸
محمود بن محمد بن ملکشاه
۱۱۰۴-۱۱۳۱
۱۱۱۸-۱۱۳۱
۹
داود بن ابوالقاسم درگزینی
.... -....
۱۱۳۱-۱۱۳۱
۱۰
مسعود بن محمد بن ملکشاه
.... -
۱۱۵۲
۱۱۳۴-۱۱۵۲
۱۱
معزالدین احمد سنجر
۱۰۸۶-۱۱۵۷
۱۰۹۷-۱۱۵۷