صفحه محصول - پروپوزال ارزیابی سطح چابکی سازمان با روش BSC

پروپوزال ارزیابی سطح چابکی سازمان با روش BSC (docx) 48 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 48 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

1779905221615 ارزیابی سطح چابکی سازمان با رویکرد کارت امتیازی متوازن (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب استان گیلان) مریم مهربان استاد راهنما: دکتر رضا بشیرزاده پايان‌نامه براي دريافت مدرك كارشناسي ارشد رشته مدیریت اجرایی MBA)) 1891665-495300 ارزیابی سطح چابکی سازمان با رویکرد کارت امتیازی متوازن (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب استان گیلان) مریم مهربان استاد راهنما: دکتر رضا بشیرزاده استاد مشاور: دکتر فرید خوش الحان پايان‌نامه براي دريافت مدرك كارشناسي ارشد رشته مدیریت اجرایی MBA)) تقدیم به پدر و مادرم که از نگاهشان صلابت از رفتارشان محبت و از صبرشان ایستادگی را آموختم. چکیده امروزه سازمان‌ها بیش از هر زمان دیگری با محیط متغیر و غیرقابل پیش‌بینی مواجه هستند، به‌گونه‌ای که نیاز دارند برای حفظ جایگاه خود و بقا، با این تحولات سریع همراه شوند. برای این منظور، راهکارهای مختلفی توسط محققین حوزه مدیریت پیشنهاد شده که یکی از آنها ایجاد سازمان چابک است. هدف از این پژوهش، ارزیابی سطح چابکی یک سازمان دولتی با رویکرد کارت امتیازی متوازن، و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود سطح چابکی این سازمان است. با مرور ادبیات موضوع و مطالعات صورت گرفته در این زمینه، مدل‌ها و ابزارهای لازم برای هدف پژوهش فعلی انتخاب و معرفی شدند و همچنین چارچوب نظری تحقیق طراحی شد. بر مبنای این چارچوب پرسشنامه‌ای طراحی و پس از تأیید روایی و پایایی، در بین کارکنان سازمان توزیع گردید. جامعه آماری تحقیق، کارکنان سازمان آب و فاضلاب استان گیلان بوده و جامعه نمونه براساس موازین آماری از بین آنها انتخاب گردیده است. متدولوژی این پژوهش بر مبنای روش‌های آماری و با استفاده از آزمون‌های میانگین جامعه و همبستگی می‌باشد. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه‌ها نشان می‌دهد که سازمان از نظر چابکی در وضعیت متوسطی قرار دارد. از آنجایی که چابکی سازمان در بعد فرایندهای داخلی متوسط، و در بعد رشد و یادگیری نسبتاً بالاست؛ و با توجه به وجود همبستگی مثبت بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی سازمان، می‌توان نتیجه گرفت با اصلاح و چابک‌سازی فرایندهای داخلی و معیار‌‌های مرتبط با آن، چابکی سازمان بهبود خواهد یافت. کلمات کلیدی: ارزیابی چابکی، کارت امتیازی متوازن، سازمان دولتی، تحلیل آماری. فهرست مطالب: TOC \o "1-3" \h \z \u فصل اول: کلیات موضوع PAGEREF _Toc419063598 \h 11-1 مقدمه PAGEREF _Toc419063599 \h 21-2 هدف از پایان‌نامه PAGEREF _Toc419063600 \h 31-3 توضیح موضوع پایان‌نامه PAGEREF _Toc419063601 \h 31-4 اهمیت، انگیزه و علت انتخاب موضوع PAGEREF _Toc419063602 \h 41-5 مرور کلی بر ادبیات موضوع PAGEREF _Toc419063603 \h 51-6 جنبه‌های جدید بودن موضوع PAGEREF _Toc419063604 \h 91-7 کاربردها و کاربران موضوع پایان‌نامه PAGEREF _Toc419063605 \h 91-8 جمع‌بندی PAGEREF _Toc419063606 \h 10فصل دوم: مرور ادبیات موضوع PAGEREF _Toc419063607 \h 112-1 مقدمه PAGEREF _Toc419063608 \h 122-2 بررسی تاریخچه و مفهوم چابکی PAGEREF _Toc419063609 \h 132-3 مدل‌های دستیابی به چابکی PAGEREF _Toc419063610 \h 152-3-1 مدل اجرای چابکی از نظر شریفی و ژانگ PAGEREF _Toc419063611 \h 162-4 ارزیابی سطح چابکی PAGEREF _Toc419063612 \h 182-4-1 کارت امتیازی متوازن PAGEREF _Toc419063613 \h 192-4-2 چابکی در سازمان‌های دولتی PAGEREF _Toc419063614 \h 252-4-3 چابکی در صنعت آب .و فاضلاب PAGEREF _Toc419063615 \h 272-5 پژوهش‌های داخلی در حوزه چابکی PAGEREF _Toc419063616 \h 282-6 جمع بندی PAGEREF _Toc419063617 \h 38فصل سوم: روش تحقیق PAGEREF _Toc419063618 \h 393-1- مقدمه PAGEREF _Toc419063619 \h 403-2- چارچوب مفهومی تحقیق PAGEREF _Toc419063620 \h 413-3- روش تحقیق PAGEREF _Toc419063621 \h 433-4- قلمرو تحقیق (زمانی – مکانی) PAGEREF _Toc419063622 \h 443-5- روش جمع آوری اطلاعات PAGEREF _Toc419063623 \h 443-5-1- مطالعات کتابخانه‌ای PAGEREF _Toc419063624 \h 443-5-2- پرسشنامه PAGEREF _Toc419063625 \h 453-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری PAGEREF _Toc419063626 \h 463-6-1- روایی PAGEREF _Toc419063627 \h 463-6-2- پایایی PAGEREF _Toc419063628 \h 473-7- جامعه و نمونه آماری PAGEREF _Toc419063629 \h 483-7-1- جامعه آماری PAGEREF _Toc419063630 \h 483-7-2- نمونه آماری PAGEREF _Toc419063631 \h 493-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها PAGEREF _Toc419063632 \h 503-8-1- آزمون میانگین یک جامعه PAGEREF _Toc419063633 \h 503-8-2- تحلیل همبستگی PAGEREF _Toc419063634 \h 513-8-3- آزمون نرمال بودن داده‌ها PAGEREF _Toc419063635 \h 533-9- جمع بندی PAGEREF _Toc419063636 \h 53فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها PAGEREF _Toc419063637 \h 544-1- مقدمه PAGEREF _Toc419063638 \h 554-2- توصیف داده‌ها PAGEREF _Toc419063639 \h 564-2-1- جنسیت PAGEREF _Toc419063640 \h 564-2-2- سن PAGEREF _Toc419063641 \h 574-2-3- سابقه کاری PAGEREF _Toc419063642 \h 584-2-4- میزان تحصیلات PAGEREF _Toc419063643 \h 594-2-5- میزان آشنایی با مبحث چابکی سازمانی PAGEREF _Toc419063644 \h 604-3- آزمون فرضیه‌ها PAGEREF _Toc419063645 \h 614-3-1- آزمون فرضیه اول تحقیق PAGEREF _Toc419063646 \h 614-3-2- آزمون فرضیه دوم تحقیق PAGEREF _Toc419063647 \h 644-3-3- آزمون فرضیه سوم تحقیق PAGEREF _Toc419063648 \h 664-3-4- آزمون فرضیه چهارم تحقیق PAGEREF _Toc419063649 \h 684-3-5- آزمون فرضیه پنجم تحقیق PAGEREF _Toc419063650 \h 694-3-6- آزمون فرضیه ششم تحقیق PAGEREF _Toc419063651 \h 714-4- محاسبه میزان چابکی سازمان PAGEREF _Toc419063652 \h 724-5- جمع بندی PAGEREF _Toc419063653 \h 74فصل پنجم: نتیجه‌گیری PAGEREF _Toc419063654 \h 755-1- مقدمه PAGEREF _Toc419063655 \h 765-2- یادآوری خطوط اصلی روش علمی PAGEREF _Toc419063656 \h 775-3- دستاوردها و نتایج تحقیق PAGEREF _Toc419063657 \h 785-4- پیشنهادات PAGEREF _Toc419063658 \h 795-4-1- پیشنهادات مربوط به تحقیق فعلی PAGEREF _Toc419063659 \h 795-4-2- پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی PAGEREF _Toc419063660 \h 81فهرست مراجع PAGEREF _Toc419063661 \h 82پیوست الف PAGEREF _Toc419063662 \h 90واژه‌نامه فارسی به انگلیسی PAGEREF _Toc419063663 \h 96واژه‌نامه انگلیسی به فارسی PAGEREF _Toc419063664 \h 97 فهرست جدول‌ها: TOC \h \z \t "فهرست جدول ها,1" جدول 2-1- تعاریف ارائه شده در زمینه چابکی PAGEREF _Toc411262481 \h 34 جدول 2-2- رویکردهای مفهومی ارزیابی و بهبود سطح چابکی سازمانی PAGEREF _Toc411262482 \h 35 جدول 2-3- خلاصه‌ای از تحقیقات داخلی بررسی شده در حوزه چابکی PAGEREF _Toc411262483 \h 37 جدول 3-1- تفکیک پرسشنامه پژوهش PAGEREF _Toc411262484 \h 45 جدول 3-2- تفسیر میزان همبستگی متغیرها بر مبنای مقدار ضریب همبستگی PAGEREF _Toc411262485 \h 52 جدول 4-1- توزیع فراوانی نمونه بر حسب جنسیت کارکنان PAGEREF _Toc411262486 \h 56 جدول 4-2- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سن کارکنان PAGEREF _Toc411262487 \h 57 جدول 4-3- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سابقه کاری کارکنان PAGEREF _Toc411262488 \h 58 جدول 4-4- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان تحصیلات کارکنان PAGEREF _Toc411262489 \h 59 جدول 4-5- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان آشنایی کارکنان با مبحث چابکی سازمانی PAGEREF _Toc411262490 \h 60 جدول 4-6- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر فرایندهای داخلی PAGEREF _Toc411262491 \h 62 جدول 4-7- آمار توصیفی متغیر فرایندهای داخلی PAGEREF _Toc411262492 \h 63 جدول 4-8- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر فرایندهای داخلی PAGEREF _Toc411262493 \h 63 جدول 4-9- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر رشد و یادگیری PAGEREF _Toc411262494 \h 65 جدول 4-10- آمار توصیفی متغیر رشد و یادگیری PAGEREF _Toc411262495 \h 65 جدول 4-11- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر رشد و یادگیری PAGEREF _Toc411262496 \h 65 جدول 4-12- نتایج آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف برای متغیر مالی - مشتری PAGEREF _Toc411262497 \h 67 جدول 4-13- آمار توصیفی متغیر مالی - مشتری PAGEREF _Toc411262498 \h 67 جدول 4-14- نتایج آزمون t تک نمونه مربوط به متغیر مالی - مشتری PAGEREF _Toc411262499 \h 67 جدول 4-15- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی سازمان PAGEREF _Toc411262500 \h 69 جدول 4-16- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی در بعد رشد و یادگیری و چابکی سازمان PAGEREF _Toc411262501 \h 70 جدول 4-17- نتایج آزمون همبستگی بین چابکی فرایندهای داخلی و چابکی در بعد رشد و یادگیری PAGEREF _Toc411262502 \h 71 جدول 4-18- محاسبه وزن هر یک از سؤالات مربوط به بعد مالی – مشتری PAGEREF _Toc411262503 \h 73 جدول 5-1- خلاصه نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون‌های آماری PAGEREF _Toc411262504 \h 78 فهرست شکل‌ها: TOC \h \z \t "فهرست شکل ها,1"شکل 2-1- مدل مفهومی دستیابی به چابکی PAGEREF _Toc409227319 \h 17 شکل 2-2- چهار وجه کارت امتیازی متوازن PAGEREF _Toc409227320 \h 21 شکل 2-3- مدل ساده خلق ارزش در سازمان‌های عمومی و دولتی PAGEREF _Toc409227321 \h 25 شکل 2-4- ابعاد چابکی در بخش دولتی PAGEREF _Toc409227322 \h 27 شکل 3-1- مدل تحلیلی تحقیق PAGEREF _Toc409227323 \h 42 شکل 3-2- نتایج محاسبات مربوط به پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS PAGEREF _Toc409227324 \h 49 شکل 4-1- توزیع فراوانی نمونه بر حسب جنسیت کارکنان PAGEREF _Toc409227325 \h 57 شکل 4-2- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سن کارکنان PAGEREF _Toc409227326 \h 58 شکل 4-3- توزیع فراوانی نمونه بر حسب سابقه کاری کارکنان PAGEREF _Toc409227327 \h 59 شکل 4-4- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان تحصیلات کارکنان PAGEREF _Toc409227328 \h 60 شکل 4-5- توزیع فراوانی نمونه بر حسب میزان آشنایی کارکنان با مبحث چابکی سازمانی PAGEREF _Toc409227329 \h 61 TOC \h \z \t "فهرست شکل ها,1" علایم و نشانه‌ها آماره آزمونtتعداد زیر مجموعه‌ پرسش‌های پرسشنامه یا آزمونJتعداد نمونهnخطای معیار xSxسطح خطا (معمولاً 5 درصد)αشماره سوال پرسشنامهiضریب آلفای کرونباخRαضریب همبستگی اسپیرمنrsضریب همبستگی پیرسونrضریب همبستگی جامعهρفرض صفرH0فرض مقابل1Hمجموع توان دوم تفاوت رتبه‌های دو متغیرdi2مقدار معنی‌داری آزمونsigمیانگین جامعهμمیانگین نمونهxنمره اختصاص یافته به سوال i امQiواریانس زیر مجوعه i ام آزمونSi2واریانس نمونهS2وزن سوال i امWi فصل اول کلیات موضوع 1-1 مقدمه به نظر می‌رسد تغییر یکی از ویژگی‌های اصلی سازمان‌ها در عصر رقابتی جدید است. امروزه کمتر سازمانی را می‌توان یافت که در یک دوره سه تا شش ماهه یا حتی یکساله، تغییری را در محیط خود شاهد نباشد. این وضعیت بحرانی موجب اصلاحات عمده‌ای در چشم‌انداز راهبردی سازمان، اولویت‌های کسب و کار و بازبینی مدل‌های سنتی و حتی مدل‌های نسبتاً معاصر شده است. به عبارتی، می‌توان گفت که رویکردها و راه حل‌های گذشته دیگر قابلیت و توانایی خود برای مقابله با چالش‌های سازمانی و محیط بیرونی معاصر را از دست داده‌اند، یا بهتر است رویکردها و دیدگاه‌های جدیدی جایگزین شوند. از این رو، یکی از راه‌های پاسخگویی به عوامل تغییر و تحول سازمانی، چابکی است. در واقع چابکی به عنوان پارادایم جدیدی برای مهندسی سازمان‌ها و بنگاه‌های رقابتی مطرح است. در فضای کنونی، چابکی به معنای واکنش اثربخش به محیط متغیر و غیر‌قابل پیش‌بینی و استفاده از آن تغییرات به عنوان فرصت‌هایی برای پیشرفت سازمانی است. سازمان چابک همیشه برای یادگیری هر چیز جدیدی که باعث افزایش سودآوری ناشی از بهره‌گیری از فرصت‌های جدید می‌شود، آماده است. این فصل به کلیات موضوع می‌پردازد. 1-2 هدف از پایان‌نامه در حالیکه آثار و بحث‌های زیادی پیرامون چیستی چابکی و چگونگی چابکی سازمان‌ها انجام شده است، با این وجود بسیاری از سازمان‌ها، به ویژه در بخش دولتی، توجه لازم را به این مقوله مبذول نداشته و سطح چابکی فعلی و مورد نیاز خود را مورد ارزیابی قرار نداده‌اند. ارزیابی برای برنامه‌ریزی استراتژیک و تعیین اینکه چه اندازه از چابکی در سازمان وجود دارد، به چه میزان از چابکی نیاز است، و سپس بررسی شکاف احتمالی و تدوین استراتژی برای پر کردن و غلبه بر هر نقطه ضعف مشخص، امری ضروری و لازم است. هدف از مطالعه فعلی، ارزیابی سطح چابکی سازمان آب و فاضلاب استان گیلان و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود چابکی این شرکت با توجه به نقاط ضعف یافته شده در مرحله ارزیابی می‌باشد. 1-3 توضیح موضوع پایان‌نامه کمتر سازمانی را می‌توان یافت که دارای شرایط ثابت و پایداری در محیط کاری بوده و با آشفتگی‌های کمی مواجه گردد؛ بنابراین، همه سازمان‌ها به نوعی به چابکی نیاز دارند. با این حال، تحقیقاتی که به طرزی جامع و با در نظر گرفتن ابعاد مختلف سازمان سطح چابکی را مورد ارزیابی قرار دهند، بسیار اندک هستند. در حال حاضر توافقی درباره معنای واقعی چابکی و نحوه اندازه‌گیری آن وجود ندارد.مطالعه فعلی پس از بررسی مدل‌های مفهومی که تاکنون درباره چابکی سازمانی ارائه شده‌اند، به معرفی ابزار مؤثری برای ارزیابی سطح چابکی سازمان با عنوان کارت امتیازی متوازن می‌پردازد. از آنجایی که سازمان مورد مطالعه (سازمان آب و فاضلاب استان گیلان) از نوع دولتی است، تلاش می‌گردد تا جهت طراحی چارچوب لازم برای ارزیابی سطح چابکی، شرایط خاص حاکم بر سازمان‌های دولتی نیز مورد توجه قرار بگیرد. در مرحله بعد با استفاده از این ابزار پرسشنامه‌ای طراحی گشته و در اختیار تعدادی از کارکنان سازمان که به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند، قرار می‌گیرد. با بررسی نتایج حاصل شده از تحلیل اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه‌ها، سطح چابکی سازمان تعیین می‌گردد. علاوه بر این، هر سازمان می‌تواند بر مبنای محیط پویای خود و نیز قابلیت‌های منحصر به فرد و برجسته در کالبد خود، از مدل چابکی سازمانی متمایزی برخوردار باشد. در این پژوهش پس از تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان در زمینه چابکی و میزان فاصله تا وضعیت مطلوب، پیشنهاداتی جهت بهبود سطح چابکی ارائه می‌گردد که می‌تواند در قالب الگوی چابکی مختص این سازمان مورد استفاده قرار بگیرند. 1-4 اهمیت، انگیزه و علت انتخاب موضوع در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که هر چند شرکت آب و فاضلاب استان گیلان هم اکنون به عنوان سازمانی نیمه خصوصی شناخته می‌شود، با این وجود ماهیت این سازمان همچنان از جنس دولتی بوده و از ساز و کار و رویه‌های بوروکراتیک پیروی می‌کند. اما موضوع چابکی چیزی نیست که بتوان آن را فقط برای بخش خصوصی در نظر گرفت. به‌کارگیری چابکی در بخش دولتی نیز می‌تواند عرصه مناسبی برای رشد و بالندگی این مفهوم باشد. برخی اعتقاد دارند که با توجه به عدم وجود رقابت و سرعت در بخش دولتی و در یک کلمه عدم وجود پویایی در محیط کاری و عملیاتی آن، عملاً بیان چابکی در این بخش بی معنا و بی‌ربط است. اما مطالعات نشان می‌دهد که مؤسسات دولتی چابک، نرخ موفقیت فزاینده‌ای (تقریباً بیست درصد) در اجرای اقدامات تحولی نسبت به همتایان خود بدست می‌آورند. بخش دولتی به دلیل کثرت ارباب رجوعان خود و نیز نیاز بیشتر به رفع نیازها و خواسته‌های آنها و در راستای بالندگی و تعالی خود در زمینه‌های سرعت و کیفیت و مهم‌تر از همه هزینه، بیشتر از بخش خصوصی به چابکی نیاز دارد. از سوی دیگر، سازمان‌ها اکثراً قادر نیستند به طرز متعادلی به تمامی مسائل مرتبط با سازمان توجه نشان دهند و به هنگام ارزیابی تمامی ابعاد مسئله را در نظر نمی‌گیرند. اما مطالعه فعلی برای ارزیابی و بهبود سطح چابکی سازمان، از مدل کارت امتیازی متوازن استفاده می‌کند که علاوه بر بعد مالی، فرایندهای داخلی، مشتری یا ارباب رجوع و رشد و یادگیری (کارکنان) را نیز در نظر می‌گیرد. همچنین، تلاش می‌گردد تا شرایط خاص حاکم بر بخش دولتی نیز در ارزیابی چابکی سازمان لحاظ شوند. به این ترتیب، ارزیابی دقیق‌ و کامل‌تری از میزان چابکی سازمان صورت می‌گیرد که منجر ارائه پیشنهادات مفیدتر برای بهبود سطح چابکی فعلی می‌گردد. 1-5 مرور کلی بر ادبیات موضوع امروزه، چگونگی مقابله با محیط‌های غیر‌قابل پیش‌بینی، پویا و همراه با تغییر به عنوان یک موضوع مهم برای جامعه و صنعت در آمده است، بطوریکه حضور و دوام هر سازمان در بازار کنونی به انعطاف‌پذیری و پاسخگویی سریع آن سازمان به مشتریان خود وابسته است (میر‌غفوری و همکاران، 1387). بدین منظور، از طرف صاحب نظران علوم مدیریت، راه حل‌های متفاوتی پیشنهاد شده است. در میان این راه حل‌ها، سه مفهوم سازمان منطبق، سازمان انعطاف‌پذیر و سازمان چابک برجسته و مشهورتر هستندکه بطور کلی می‌توان گفت همه این مفاهیم در توانایی به انطباق و پاسخ‌گویی به تغییرات مورد استفاده قرار می‌گیرند (شریهای و همکاران، 2007). مطالعه فعلی به سازمان چابک و ارزیابی سطح چابکی اختصاص یافته است. اما در ابتدا لازم است مفهوم چابکی و ویژگی‌های مرتبط با آن تعریف گردند. تا کنون محققان زیادی از جمله بورگس (1994)، جیهانی (1995)، گود (1997)، شریفی و ژانگ (1999)، ورنادات (1999)، نیلور و همکاران (1999)، داو (1999)، بولینگر (1999)، کاید (2000)، ماسکل (2001)، هرمزی (2001)، براون و بسانت (2003)، کای و پرینس (2003)، و آرتتا و گیاچتی (2004) تلاش کرده‌اند تا تعریفی از مفهوم چابکی ارائه دهند. با وجود اینکه تعریفی که مورد قبول همگان باشد درباره چابکی وجود ندارد، اما آنچه که در تمامی تعاریف مشاهده می‌شود، ایده سرعت عمل و نیز شناسایی محیط کسب و کار در جهت نشان دادن پاسخ مناسب به آنها است (جعفرنژاد و شهائی، 1389، ص. 36). کثرت مدل‌ها و رویکردهای دستیابی به چابکی، نوید بخش تمایل محققان برای شناخت ابعاد مستتر این مفهوم و تبیین اهمیت آن برای سازمان‌های در محیط متغیر است. تعدادی از مدل‌های ارائه شده عبارتند از مبانی چابکی از دیدگاه گلدمن و همکاران (1993)، پروژه NGM (1995)، ارزیابی چابکی از دیدگاه کومار و موتوانی (1995)، ساختارمدل مرجع مؤسسه چابک از دید داو و همکاران (1996)، مدل ژنریک چابکی از دید پریس و همکاران (1996)، سنجش چابکی از نظر داو (1999)، مدل یوسف و همکاران (1999)، مدل اجرای چابکی از دید شریفی و ژانگ (2001)، ارزیابی چابکی از دید لو (2003)، جکسون و یوهانسون (2003)، طراحی سازمان چابک از نظر آمبروس و موریلا (2004)، ارزیابی چابکی از دید زئینو همکاران (2004)، چابکی سازمانی از نظر تورنگ لین و همکاران (2005)، ارزیابی چابکی از نظر هیلگرزبرگ و همکاران (2005)، دیدگاه رامش و دیویدسون (2007) و چابکی نیروی کار از نظر شریهای و همکاران (2007)، اشاره کرد. در میان این مدل‌ها، جامع‌ترین مدل مفهومی در ارتباط با چابکی توسط شریفی و ژانگ (2001) ارائه شده است که در طراحی چارچوب لازم برای ارزیابی سطح چابکی در این پژوهش مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اندازه‌گیری سطح چابکی یک سازمان، رویکردهای متفاوتی را می‌توان در ادبیات نظری مشاهده نمود. برخی نویسندگان، از شاخص چابکی یکپارچه استفاده کرده‌اند که می‌توان آن را تلفیقی از سطوح شدت قابلیت‌های چابکی دانست. هم چنین، شاخص موزون چابکی (بگونه ای که شدت هر قابلیت چابکی بر حسب اهمیت وزن دهی شود) نیز پیشنهاد شده است (جعفرنژاد و شهائی، 1389، ص. 251). سایر محققان از جمله رین و همکاران (2000)، سورولودیس و والاوانیس (2002) و لین و همکاران (2006) روش‌های دیگری را برای اندازه‌گیری سطح چابکی پیشنهاد کرده‌اند. در این تحقیق از کارت امتیازی متوازن برای سنجش چابکی استفاده می‌شود. کاپلان و نورتن (1996)، روش ارزیابی عملکرد متوازن یا کارت امتیازی متوازن را برای اولین بار ارائه نمودند. کارت امتیازی متوازن ابزاری برای تشریح عملکرد کلی یک سازمان بر مبنای شاخص‌های متعدد است (اکبرپور شیرازی و علیویردی، 1386). این ابزار از چهار بعد مالی، مشتریان، فرایندهای داخلی و رشد و یادگیری (کارکنان) سازمان را مورد بررسی قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد این ابزار با در نظر گرفتن ابعاد مختلف سازمان، چارچوب مناسبی برای سنجش چابکی ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه مطالعات انجام شده در این پژوهش بر روی سازمانی با ماهیت دولتی انجام می‌پذیرد، بخشی از ادبیات موضوع به مطالعات قبلی که تا کنون در زمینه چابکی سازمان‌های دولتی صورت گرفته اختصاص یافته است. نتایج نشان می دهد که بیشتر سازمان‌های دولتی چابک، هفت بعد از چابکی را مد نظر داشته‌اند. مؤسسه مطالعات علوم اجتماعی لندن به نام ای تی کرنی، در بررسی خود، مدل ابعاد مختلف چابکی را جامع‌تر از دیگر مدل‌های موجود برای سازمان‌های دولتی ارائه نموده است (جعفرنژاد و شهائی، 1389، ص. 113). این ابعاد عبارتند از: تغییر سازمانی، رهبری، فرهنگ و ارزش‌ها، مدیریت عملکرد، خدمت به مشتری و دولت الکترونیک. بر اساس بررسی‌های مختلف در ادبیات گسترده و شناخت عرصه‌های مختلف چابکی، می‌توان مؤلفه دیگری را نیز به ابعاد کلیدی چابکی در بخش دولتی اضافه نمود و آن عبارت است از مدیریت زنجیره تأمین (جعفرنژاد و شهائی، 1389، ص. 120). در سال‌های اخیر، مطالعات و پژوهش‌های مختلفی در رابطه با مقوله چابکی توسط محققین داخلی صورت گرفته است. به عنوان مثال محققانی چون خوش سیما (1381)، پور شهابی (1388)، بنی هاشمی (1389)، باقرزاده و همکاران (1389)، مروتی شریف آبادی و همکاران (1391)، رمضانیان و همکاران (1392) و باقری کراچی و همکاران (1393) با رویکردهای مختلفی به دنبال ارزیابی سطح چابکی در سازمان‌ها بوده‌اند که در فصل بعد به آنها اشاره خواهد شد. چارچوب نظری و همچنین مدل تحلیلی تحقیق فعلی بر مبنای مدل شریفی و ژانگ و همچنین ابعاد مطرح شده در کارت امتیازی متوازن شکل گرفته است. 1-6 جنبه‌های جدید بودن موضوع مطالعاتی که تاکنون در زمینه چابکی سازمان صورت گرفته‌اند اکثراً بر مبحث تولید چابک متمرکز بوده و یا به معرفی مدل‌های چابکی در سازمان‌های تولیدی پرداخته‌اند. اما مطالعه فعلی بر ارزیابی و بهبود سطح چابکی در یک سازمان خدماتی با ماهیت دولتی متمرکز گردیده است. همچنین مطالعات انجام شده در زمینه چابکی اکثراً بر بعد خاصی از سازمان متمرکز شده و از توجه به سایر ابعاد غافل مانده‌اند؛ اما مطالعه حاضر با بکارگیری ابزار نسبتاً جدید کارت امتیازی متوازن و همچنین توجه به شرایط خاص حاکم بر سازمان‌هایی با ماهیت دولتی، به دنبال این است تا به ارزیابی مقوله چابکی در تمامی ابعاد سازمان مورد مطالعه بپردازد. 1-7 کاربردها و کاربران موضوع پایان‌نامه از آنجایی که این مطالعه به بررسی سطح چابکی در یک سازمان خاص می‌پردازد، نتایج حاصل و پیشنهادات ارائه شده در وهله نخست برای مدیران این سازمان در تمامی سطوح، به خصوص مدیران عالی که مسئول تعیین اهداف، استراتژی‌ها و جهت گیری سازمان هستند، مفید می‌باشد. همچنین کارمندان و آن دسته از اعضای سازمان که به دنبال پیشرفت و ارتقأ در مسیر شغلی خود هستند، می‌توانند از نتایج و پیشنهادات ارائه شده برای بهبود روش‌ها و رویه‌های فعلی انجام کار استفاده کنند. توجه به نکات و پیشنهادات ارائه شده توسط این مطالعه می‌تواند منجر به بهبود سطح چابکی سازمان گردد. علاوه بر این سایر سازمان‌های دولتی و خدماتی که از جایگاه و وضعیت نسبتاً مشابهی با این سازمان برخوردار باشند، می‌توانند از نتایج به دست آمده در این مطالعه برای بهبود میزان چابکی و به‌عنوان راهنمایی در مسیر نیل به چابکی استفاده کنند. 1-8 جمع‌بندی بعد از بیان کلیات موضوع در این فصل، در فصل دوم به مرور ادبیات پژوهش می‌پردازیم. در فصل سوم مدل تحلیلی تحقیق بر مبنای ادبیات تحقیق که در فصل قبل مورد بررسی قرار گرفت، طراحی و سپس پرسشنامه‌ای جهت تعیین سطح چابکی آن تنظیم می‌شود. پس از تأیید پرسشنامه از جنبه روایی و پایایی، این پرسشنامه در سازمان توزیع می‌گردد. در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از پرسشنامه‌ها و تعیین سطح چابکی سازمان پرداخته می‌شود. و در نهایت فصل پنجم به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود سطح چابکی سازمان اختصاص می‌یابد. فصل سوم روش تحقیق 3-1- مقدمه روش‌شناسی یا دانش روش‌ها، رشته‌ای است که هدف از آن تحقیق درباره فرایندهای عقلانی یک اندیشه منظم است.هدف از انتخاب روش تحقیق است که مشخص کنیم چه روش تحقیقی برای بررسی موضوع خاصی لازم است. انتخاب روش تحقیق، به ماهیت، هدف‌ها و امکانات اجرایی تحقیق بستگی دارد. روش تحقیق مبتنی بر دانش شامل تمامی فرایند تحقیق، سؤال‌های تحقیق، نمونه‌گیری، اندازه‌گیری، طرح تحقیق، تجزیه و تحلیل اطلاعات و نحوه تهیه و تنظیم گزارش تحقیق است. هم چنین این روش مبانی فلسفی و نظری تحقیق، روایی، پایایی اندازه‌گیری و اخلاق تحقیق را در بر می‌گیرد (طاهری، 1385، ص. 75-76). بکار‌گیری روش علمی در تحقیق، تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است، لذا برای انجام یک پژوهش معتبر به روش‌شناسی نیاز هست. دستیابی به هدف‌های پژوهش، زمانی حاصل می‌شود که جستجوی شناخت با روش‌شناسی درست انجام پذیرد. روش شناسی پژوهش را منظم، منطقی و اصولی کرده و جستجوی علمی را نیز راهبری می‌کند (خاکی، 1391، ص. 159). در این فصل مطالب در قالب عناوین زیر ارائه می‌گردد: چارچوب مفهومی تحقیق، روش تحقیق، قلمرو تحقیق، روش جمع‌آوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری، جامعه و نمونه آماری، روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری. 3-2- چارچوب مفهومی تحقیق چارچوب نظری تحقیق یک الگوی مفهومی است از چگونگی تئوری پردازی در مورد روابط بین چند عامل که به عنوان عوامل مؤثر بر مسأله تعریف شده‌اند. بطور خلاصه، چارچوب مفهومی، روابط متقابل بین متغیرها را نشان می‌دهد. تدوین چارچوب مفهومی محقق را کمک می‌کند تا برای بهبود شناخت خود از پویایی‌های وضعیت، روابط خاصی را مورد بررسی و آزمون قرار دهد. پس بر اساس این چارچوب مفهومی، می‌توان فرضیه‌های آزمون‌ پذیر را تدوین کرد تا مشخص شود آیا تئوری حاصل معتبر است یا خیر (دانایی فرد و همکاران، 1388، ص. 99). یک چارچوب نظری می‌تواند با توجه به هدف پژوهش (نظریه آزمایی یا نظریه پردازی) با شیوه‌های زیر فراهم شود: الف- از منابع علمی و پژوهش‌های قبلی درباره مسئله بر گرفته شود. ب- پژوهشگر باورهای منطقی و فلسفی خود را با پژوهش‌هایی که درباره مسئله پژوهش ارتباط دارند و منتشر شده اند، ترکیب کند و چارچوب جدیدی بنا نهد (خاکی، 1391، ص. 121-122). مدل تحلیلی، نوعی نمودار‌سازی از متغیرهای استخراج شده از چارچوب نظری است. تنظیم یک مدل مفهومی کمک خواهد کرد که رابطه‌های نظری به صورت تجسمی تنظیم شود. درباره اینکه مدل گویای چه چیزی است، اختلاف نظر وجود دارد. بعضی‌ها مدل را به عنوان وانمود‌سازی واقعیت می‌دانند، پاره‌ای دیگر نمودی از رابطه‌های میان متغیرها که از چارچوب نظری استخراج می‌شوند. مدل گاه آنچه را هست می‌نمایاند و گاه آنچه را که پژوهشگر تمایل دارد وجود داشته باشد نشان می‌دهد (خاکی، 1391، ص. 124). با توجه به اینکه در انجام این تحقیق از چارچوب کارت امتیازی متوازن و مدل شریفی و ژانگ برای ارزیابی چابکی استفاده می‌گردد، مدل تحلیلی تحقیق بصورت شکل 3-1 خواهد بود. شکل 3-1- مدل تحلیلی تحقیق از آنجایی متغیر فرایندهای داخلی و همچنین متغیر رشد و یادگیری پیشرو هستند، به‌صورت جداگانه و بر مبنای ارزش‌های مطرح شده در بخش قابلیت‌های چابکی (پاسخگویی، شایستگی، انعطاف‌پذیری و سرعت) مورد بررسی قرار می‌گیرند. متغیرهای مالی و مشتری که از نوع تأخیری هستند، در بخشی جداگانه و تحت عنوان شاخص‌های چابکی مورد بررسی قرار می‌گیرند. این شاخص‌ها بر مبنای برنامه‌ریزی استراتژیک تدوین شده برای سازمان توسط ملک‌اخلاق و همکاران (1392) و همچنین گزارشات ارزیابی عملکرد که در وب‌سایت سازمان موجود هستند، انتخاب شده و میزان اهمیت و تأثیر آنها بر چابکی با ارزیابی کارشناسان و کارکنان خود سازمان تعیین خواهد شد. 3-3- روش تحقیق تحقیق حاضر به لحاظ دسته‌بندی بر مبنای هدف، تحقیق کاربردی است. هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در تحقیقات کاربردی، پژوهشگر از نتایج تحقیقات بنیادی جهت بهبود فعالیت‌های سازمانی در عمل استفاده می‌کند و نتایج این تحقیقات را می‌توان پس از اتمام آن به‌کار گرفت (طاهری، 1385، ص. 77). روش انجام این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. توصیفی بدین جهت که آنچه را که هست توصیف و تفسیر می‌کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود با روندهای در حال گسترش توجه دارد (بست، 1384، ص. 125). و پیمایشی نیز بدین جهت که در آن پژوهشگر نوعی پیمایش بر روی یک نمونه یا کلیت جامعه اجرا می‌کند تا نگرش‌ها، افکار، رفتارها یا خصیصه‌های جامعه را تعریف کند (دانایی فرد و همکاران، 1388، ص. 174). 3-4- قلمرو تحقیق (زمانی – مکانی) این تحقیق بر روی سازمان آب و فاضلاب استان گیلان و از زمستان 1392 تا زمستان 1393 انجام گرفته است. 3-5- روش جمع آوری اطلاعات در هر پژوهش تهیه داده‌های واقعی، با توجه به مقصود پژوهش اهمیت اساسی دارد. روش جمع‌آوری داده‌ها در این تحقیق مطالعات کتابخانه‌ای پیرامون موضوع تحقیق و پرسشنامه است. همچنین جهت آشنایی بیشتر با سازمان مربوطه و مطالعه موضوع مورد تحقیق در این سازمان و برقراری ارتباط با کارکنان آن از تکنیک‌های مصاحبه و مشاهده نیز استفاده شده است. 3-5-1- مطالعات کتابخانه‌ای پرهیز از تکرار مکررات از جمله اهدافی است که با مطالعه کتابخانه‌ای می‌توان به آنها دست یافت. محقق نیز در تحقیق حاضر از مطالعات کتابخانه‌ای بهره گرفته و سعی نموده تا تئوری‌های مربوط به موضوع را از کتاب‌ها و نشریات فارسی و لاتین جمع‌آوری نماید و از آن جهت تهیه پرسشنامه و فصل‌های مختلف پایان‌نامه استفاده شده است. 3-5-2- پرسشنامه پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی برای کسب داده‌های پژوهش است. پرسشنامه، مجموعه‌ای از پرسش‌ها است که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه می‌دهد (طاهری، 1385، ص. 136). این روش عبارت است از مطرح کردن یک سری پرسش برای مجموعه‌ای از پاسخگویان، که غالباً معرف یک جمعیت وسیع‌ترند (کیوی و کامپنهود، 1386، ص. 200). پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق شامل 49 سوال بسته می‌باشد که برای 6 فرضیه پژوهش مطرح شده اند. پرسشنامه پژوهش حاضر از چهار بخش تشکیل شده که بخش اول، دوم و چهارم آن بر اساس مقیاس لیکرت درجه‌بندی شده است. این مقیاس را لیکرت در سال 1939 در حالیکه مدیر بخش بررسی افکار عمومی وزارت کشاورزی آمریکا بود، طراحی کرد. مقیاس لیکرت نوعی مقیاس فاصله‌ای است (طاهری، 1385، ص. 177). بخش سوم جنبه ارزیابی نداشته و تنها جهت محاسبه وزن شاخص‌های چابکی سازمان به صورت دو ارزشی (بلی – خیر) طراحی شده است. پرسشنامه مذبور در ضمیمه شماره 1 آورده شده است. جدول 3-1 ارتباط معیارهای ارزیابی و فرضیه‌ها را نشان می‌دهد. جدول 3-1- تفکیک پرسشنامه پژوهش معیار اندازه گیریشماره سوالاتتعداد سوالاتچابکی در بعد فرایند‌های داخلی1-1111چابکی در بعد رشد و یادگیری12-3322وزن شاخص‌های چابکی34-418شاخص‌های چابکی (مالی و مشتری)42-498 3-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری 3-6-1- روایی منظور از روایی این است که مقیاس و ابزار، دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد. یعنی اینکه هم داده‌های گرد‌آوری شده از طریق ابزار، مازاد بر نیاز تحقیق نباشد و هم اینکه بخشی از داده‌های مورد نیاز در رابطه با سنجش متغیرها در محتوای ابزار حذف نشده باشد. یا به عبارت دیگر، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد. طبعاً بکار‌گیری ابزار ناروا باعث گرد آوری اطلاعات نا‌مربوط و به هم خوردن انضباط و نظم مراحل تحقیق و تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌شود و نیز به هدر رفتن نیرو و امکانات و منابع مالی و همچنین عدم امکان نتیجه‌گیری درست را بدنبال دارد (حافظ نیا، 1384، ص. 155). بنابراین مهم‌ترین ویژگی که یک تحقیق باید داشته باشد روایی آن می‌باشد. در واقع روایی عبارت است از نزدیک بودن نتایج و اهداف یک تحقیق. بدین معنی که نتایجی که از انجام یک تحقیق بدست آمده است چقدر با جواب‌هایی که باید از آن تحقیق بدست می‌آمد، نزدیک می‌باشد. بنابراین، روایی آزمون به متناسب بودن استنباط‌هایی که بر اساس نتایج آزمون به عمل آوریم بستگی دارد. نمی‌توان گفت که یک آزمون دارای روایی است یا فاقد آن می‌باشد، بلکه هر آزمون، از درجه معینی از روایی برخوردار است (الوانی، 1383، ص. 313). روایی پرسشنامه طراحی شده در پژوهش فعلی، با استفاده از روایی صوری و محتوایی و با استفاده از نظر اساتید دانشگاهی و مشورت با کارشناسان خبره سازمانی مورد تأیید قرار گرفته است. 3-6-2- پایایی پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتماد‌پذیری نیز تعبیر می‌شود، عبارتست از اینکه اگر یک وسیله اندازه‌گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده، در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگری مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود. به عبارت دیگر، ابزار پایایی معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرار‌پذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد (حافظ نیا، 1384، ص. 155). در این تحقیق برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده می‌شود و مقدار آن توسط نرم افزار SPSS اندازه‌گیری می‌گردد. 3-6-2-1- روش آلفای کرونباخ در این روش برای محاسبه هماهنگی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه‌ها یا آزمون‌هایی که بکار می‌رود که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کنند. در این گونه ابزار، پاسخ هر پرسش می‌تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند. برای محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‌های هر زیر مجموعه پرسش‌های پرسشنامه یا زیر آزمون و واریانس کل را محاسبه کرد و سپس با استفاده از فرمول (3-1) مقدار ضریب آلفا را محاسبه نمود (طاهری، 1385، ص 168): (3-1) Rα = (1- ) J= تعداد زیر مجموعه پرسش‌های پرسشنامه یا آزمون = واریانس زیر آزمون i ام = واریانس کل آزمون قابل ذکر است که ضریب آلفای کمتر از 60 درصد معمولاً ضعیف، دامنه 70 درصد قابل‌ قبول و دامنه بیش از 80 درصد خوب تلقی می‌گردد و هر چه ضریب به عدد یک نزدیکتر باشد بهتر است (سکاران، 1381، ص. 385). ذکر این نکته ضروریست که چنانچه پرسشنامه مورد بررسی دارای سؤالات 5 گزینه‌ای و 2 گزینه‌ای باشد، باید برای هر کدام از حالت‌ها ضریب آلفای جداگانه‌ای محاسبه گردد، چرا که ممکن است برای سؤالات 5 گزینه‌ای آلفا مورد قبول باشد ولی برای 2 گزینه‌ای مورد قبول واقع نگردد. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه پژوهش حاضر، از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است.همانطور که در شکل 3-2 نشان داده شده است، ضریب آلفای کرونباخ سؤالات 5 گزینه‌ای پرسشنامه برابر با 0.926 و ضریب آلفای کرونباخ سؤالات 2 گزینه‌ای پرسشنامه برابر با 0.71 می‌باشد که نشان‌دهنده پایایی مطلوب پرسشنامه است. نتیجه محاسبات نرم‌افزار در شکل نشان داده شده است. لازم به ذکر است این محاسبات برای توزیع اولیه 30 پرسشنامه صورت گرفته و پس از اطمینان از پایایی، باقی پرسشنامه‌ها در بین افراد سازمان توزیع گردید. 3-7- جامعه و نمونه آماری 3-7-1- جامعه آماری یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد و همکاران، 1385، ص. 177). جامعه آماری این تحقیق کارکنان شرکت آب و فاضلاب استان گیلان است که تعداد آنها 647 نفر می‌باشد. شکل 3-2- نتایج محاسبات مربوط به پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS 3-7-2- نمونه آماری نمونه عبارت است از مجموعه‌ای از نشانه‌ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه‌ای بزرگتر انتخاب می‌شود. این انتخاب به‌گونه‌ای است که این مجموعه نشانه، ویژگی‌های آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر را دارا باشد و معمولاً آن را با n نشان می‌دهند (خاکی، 1391، ص. 220). در این تحقیق برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز طبق جدول مورگان تعداد 242 پرسشنامه میان کارکنان شرکت آب و فاضلاب استان گیلان توزیع شد. جدول مورگان توسط سه دانشمند به نام‌های کهن، مورگان و کرجسای ارایه گردیده که در آن تعداد نمونه با توجه به تعداد اعضای جامعه آماری مشخص می‌شود (مؤمنی و قیومی، 1391، ص. 202). 3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها در این تحقیق از آزمون میانگین یک جامعه و همچنین تحلیل همبستگی جهت آزمون فرضیه‌ها استفاده شده است. چون آزمون‌های پارامتری ذکر شده مبتنی بر فرض نرمال بودن داده‌ها هستند، لازم است قبل از استفاده از آنها آزمون نرمال بودن نیز انجام بگیرد. در ادامه هر یک از این سه آزمون شرح داده می‌شود. 3-8-1- آزمون میانگین یک جامعه در این آزمون، فرضیه مطرح شده در مورد میانگین جامعه در سطح خطای α مورد بررسی قرار می‌گیرد. آماره t در این آزمون دارای دارای درجه آزادی 1- n بوده و به کمک رابطه (3-2) محاسبه می‌شود. در این رابطه x میانگین نمونه، Sx خطای معیار x بوده که به صورت Sn = Sx محاسبه می‌شود. (3-2) x- μ0Sx = t این آزمون برای متغیرهای کمی بکار می‌رود و در مواردی برای تشخیص تاثیر یا عدم تاثیر یک متغیر(ها) در وضعیت مورد بررسی استفاده می‌شود. مثلاً برای بررسی تاثیر یا عدم تاثیر هر یک از 25 متغیر روی پدیده‌ای معین، از این آزمون استفاده می‌کنیم، بطوریکه اگر میانگین هر متغیر از حد معینی بیشتر بود، آن متغیر در پدیده مورد نظر مؤثر تلقی می‌شود. اگر بخواهیم نتیجه آزمون دو دنباله را برای قضاوت درباره آزمون‌های یک دنباله (که به گونه < یا > هستند) به‌کار ببریم باید مقدار معنی‌داری (sig) آزمون دو دنباله را بر دو تقسیم کنیم تا مقدار معنی‌داری یک دنباله به‌دست آید. همچنین به مقدار آماره آزمون نیز توجه می‌کنیم. آزمون یک دنباله راست برای میانگین در صورتی که در آزمون t یک دنباله راست هر دو شرط زیر وجود داشته باشد H0 را رد و 1H را می‌پذیریم: 1- مقدار t مثبت باشد، 2- مقدار sig یک دنباله به صفر نزدیک باشد (کمتر از سطح α که ما آن را معمولاً 05/0 در نظر می‌گیریم). آزمون یک دنباله چپ برای میانگین در صورتی که در آزمون t یک دنباله چپ هر دو شرط زیر وجود داشته باشد H0 را رد و 1H را می‌پذیریم: 1- مقدار t منفی باشد، 2- مقدار sig یک دنباله به صفر نزدیک باشد (کمتر از سطح α که ما آن را معمولاً 05/0 در نظر می‌گیریم) (مؤمنی و قیومی، 1391، ص. 59-62). 3-8-2- تحلیل همبستگی تحلیل همبستگی ابزاری آماری برای تعیین نوع و شدت رابطه یک متغیر کمی با متغیر کمی دیگر است. ضریب همبستگی یکی از معیارهای مورد استفاده در تعیین همبستگی دو متغیر می‌باشد. ضریب همبستگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه (مستقیم یا معکوس) را نشان می‌دهد. این ضریب بین 1 تا 1- است و در صورت نبود رابطه خطی بین دو متغیر، مقدار آن صفر خواهد شد. ضریب همبستگی پیرسون (r) به کمک رابطه (3-3) محاسبه می‌شود: (3-3) xy-nxyx2-nx-2y2-ny-2 = r این ضریب همبستگی، روشی پارامتری است و برای داده‌هایی با توزیع نرمال یا تعداد داده‌های زیاد استفاده می‌شود. در صورتی‌که تعداد داده‌ها کم و فرض نرمال بودن آنها معقول نباشد، از ضریب همبستگی دیگری استفاده می‌شود که مبتنی بر مقادیر اصلی نبوده و براساس رتبه داده‌ها محاسبه می شود. ضریب همبستگی‌ای که براساس رتبه داده‌ها محاسبه می‌شود، به وسیله اسپیرمن (rs) ارایه شده و با رابطه (3-4) محاسبه می‌شود. (3-4) 6(di2)n(n2-1)–1 = rs در این رابطه n تعداد داده‌ها و (di2) مجموع توان دوم تفاوت رتبه‌های دو متغیر است. مفهوم معناداری در همبستگی این است که آیا همبستگی به‌دست آمده بین دو متغیر را می‌توان شانسی و تصادفی دانست یا واقعاً نشان می‌دهد بین دو متغیر همبستگی وجود دارد. این موضوع که عدد به‌دست آمده معنی‌دار است یا نه از خود عدد به‌دست آمده بااهمیت تر است. در صورتیکه همبستگی به‌دست آمده معنی‌دار نباشد، می‌توان اندازه نمونه را افزایش داد. معناداری آزمون همبستگی به شدت تحت تاثیر اندازه نمونه است (مؤمنی و قیومی، 1391، ص. 97-98). براساس یک قاعده کلی و با توجه به مقادیر جدول 3-2 می‌توان درباره میزان همبستگی متغیرها قضاوت کرد. همین تفسیر برای مقادیر منفی نیز قابل استفاده است: جدول 3-2- تفسیر میزان همبستگی متغیرها بر مبنای مقدار ضریب همبستگی ضریب همبستگیتفسیر19/0 – 00/0خیلی اندک و قابل چشم پوشی39/0 – 20/0خیلی اندک تا اندک69/0 – 40/0متوسط89/0 – 70/0زیاد00/1 – 90/0خیلی زیاد این مقادیر یک قانون ثابت نیستند و به صورت تجربی بدست آمده است (حبیبی، 1392، ص. 86-87). 3-8-3- آزمون نرمال بودن داده‌ها چون آزمون‌های پارامتریک و مدل‌های ساختاری مبتنی بر فرض نرمال بودن داده‌ها هستند بنابراین قبل از استفاده از این روش‌ها، نخست باید آزمون نرمال بودن صورت گیرد. هنگام بررسی نرمال بودن داده‌ها، فرض صفر مبتنی بر اینکه توزیع داده‌ها نرمال است، در سطح خطای 5 درصد آزمون می‌شود. اگر آماره آزمون بزرگتر یا مساوی 05/0 بدست آید، در این صورت دلیلی برای رد فرض صفر وجود نخواهد داشت. به عبارت دیگر، توزیع داده‌ها نرمال خواهد بود. برای آزمون نرمال فرض‌های آماری به صورت زیر تنظیم می‌شود (حبیبی، 1392، ص. 135): H0: توزیع داده‌ها نرمال است 1H: توزیع داده‌ها نرمال نیست 3-9- جمع بندی در این فصل چارچوب مفهومی تحقیق مشخص گردید و عنوان شد که روش تحقیق در این پایان نامه، توصیفی پیمایشی بوده و از نظر هدف جزو تحقیقات کاربردی می‌باشد. همچنین درباره روش‌های جمع آوری اطلاعات و روایی و پایایی ابزار اندازه گیری، که در این تحقیق پرسشنامه است، توضیح داده شد. در ادامه قلمرو زمانی و مکانی تحقیق بیان گردید و در انتها روش آزمون فرضیات بطور کامل توضیح داده شد. در فصل بعدی با استفاده از نرم افزار داده‌های بدست آمده از پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار خواهند گرفت. فهرست مراجع ابراهیمی، مریم. 1383، کارت امتیازی منابع انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. آذر، عادل، تیزرو، علی، مقبل باعرض، عباس، انواری رستمی، علی اصغر. 1389. طراحی مدل چابکی زنجیره تأمین؛ رویکرد مدل سازی تفسیری – ساختاری. پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره 14، شماره 4، زمستان 1389، ص 1-25. آذر، عادل، مؤمنی، منصور. 1387. آمار و کاربرد آن در مدیریت. جلد دوم. چاپ یازدهم. انتشارات سمت، تهران. اکبرپور شیرازی، محسن، علیویردی، پریسا. سومین کنفرانس مدیریت عملکرد، 15 و 16 اردیبهشت 1386. باقرزاده، محمد رضا، بالوئی جامخانه، عزت الله، معافی مدنی، سید رضا. 1389. بررسی قابلیت‌های چابکی در سازمان‌های دولتی (مطالعه موردی اداره کل پست مازندران). فصلنامه مدیریت، سال هفتم، شماره 18، تابستان 1389، ص 37-47. باقری کراچی، امین، عباس پور، عباس، آقازاده، احمد، رحیمیان، حمید، مهرگان، محمدرضا. 1393. میزان کاربست مؤلفه‌های چابکی سازمانی در دانشگاه‌ها. دو ماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 7، شماره 1، ص 26-31. بنی هاشمی، سید علی. 1389. ارزیابی چابکی سازمانی در بخش خصوصی صنعت سیمان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان، دانشکده مدیریت. پور شهابی، وحید. 1388. بررسی چابکی سازمانی با استفاده از مدل ای تی کرنی و منطق فازی – مطالعه موردی اداره کل استاندارد و تحقیقات استان سیستان و بلوچستان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان، دانشکده مدیریت. تیزرو، علی، آذر، عادل، احمدی، رضا، رفیعی، مجید. 1390. ارائه مدل چابکی زنجیره تأمین، مورد مطالعه: شرکت سهامی ذوب آهن. مدیریت صنعتی، دوره 3، شماره 7، پاییز و زمستان 1390، ص 17-36. جعفرنژاد، احمد. شهائی، بهنام. 1389، چابکی سازمانی و تولید چابک. مؤسسه کتاب مهربان نشر، تهران، چاپ دوم. جعفری، مصطفی، ابن الرسول، اصغر، ساعی، اشرف السادات. 1388، ارزیابی مدیریت دانش با کارت امتیازی متوازن، تدبیر، شماره 250، خرداد 88، ص 34-38. حافظ نیا، محمد رضا. 1384. مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ یازدهم، انتشارات سمت، تهران. حبیبی، آرش. 1392. آموزش کاربردی نرم‌افزارspss. ویرایش سوم، [آنلاین]، نشر الکترونیک، پایگاه اینترنتی پارس مدیر، قابل دسترسی در http://www.parsmodir.com/db/spss.php خاکی، غلامرضا. 1391. روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی. چاپ اول، نشر فوژان، تهران. خوش سیما، غلامرضا. 1381. ارائه مدلی جهت اندازی گیری چابکی سازمان‌های تولیدی در صنعت الکترونیک ایران با استفاده از منطق فازی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت. دانایی فرد، حسن، الوانی، سید مهدی، آذر، عادل. 1388. روش شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. انتشارات صفار، تهران. دهقانی، فرامرز، شایق، ماندانا. 1390. خصوصی سازی بر بال فناوری و چابک سازی در شرکت‌های آب و فاضلاب، کنفرانس بین‌المللی آب و فاضلاب، تهران، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، قابل دسترسی در http://www.civilica.com/Paper-ICWW01-ICWW01_133.html رضوان قهفرخی، تقی، راستی برزکی، مرتضی، ارباب شیرانی، بهروز. 1385. شبیه سازی سازمان متکی بر کارت امتیازی متوازن برای بررسی سناریوهای مختلف، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران، [آنلاین]، گروه پژوهشی آریانا، قابل دسترسی در: http://www.civilica.com/Paper-IRIMC04-IRIMC04_063.html رمضانیان، محمد رحیم، ملائی، مینا، آبسالان، شکوفه. 1392. بررسی چابکی سازمانی در ادارات ورزش و جوانان استان‌ها. مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 20، آذر و دی 1392، ص 185- 204. زارعی، علی اصغر. 1384. طراحی و تبیین مدلی برای تحلیل عوامل و تبدیل سازمان‌های فعلی به سازمان‌های چابک در صنایع الکترونیک و مخابرات کشور. رساله دکترا. دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت. زنجیرچی، سید محمود، الفت، لعیا. 1389، نقش فناوری در دستیابی به چابکی در شرکت‌های الکترونیک ایران، فصلنامه علمی – پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال سوم، شماره 1، ص 29-45. ساسانی، حسین. 1380، کارت امتیازی متوازن، فصل‌نامه صنایع، شماره 27 و 28، تابستان و پاییز، ص 11-15. سبت، جان. 1384. روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری. ترجمه حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی. چاپ دهم، انتشارات رشد، تهران. سکاران، اوما. 1381. روش‌های تحقیق در مدیریت. ترجمه محمد صائبی و محمود شیرازی. چاپ دوم، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، تهران. سرمد، زهره، بازرگان، عباس، حجازی، الهه. 1385. روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ سیزدهم، انتشارات آگاه، تهران. سید حسینی، سید محمد، رجب زاده قطری، علی، البرزی، محمود، رضوی، سید مصطفی، رمضانی، علی. 1391. شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر شکل گیری قابلیت‌های چابکی سازمان (بررسی موردی شرکت‌های خودروساز تجاری). مدیریت صنعتی، دوره 4، شماره 8، بهار و تابستان، ص 15-36. شاهین، آرش، لَله گانی، زینب. 1390. بررسی مفهوم و کاربرد چابکی در بخش خدمات. هشتمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، تهران، 26 و 27 بهمن 1390. طاهری لاری، مسعود. 1385. روش‌های تحقیق مبتنی بر دانش در مدیریت. چاپ اول، انتشارات درخشش، مشهد. فتحیان، محمد، شیخ، عاطفه. 1390. بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر چابکی شرکت‌های کوچک و متوسط. دو ماهنامه علمی – پژوهشی دانشور (رفتار) مدیریت و پیشرفت دانشگاه شاهد، سال هجدهم، شماره 50، دی 1390، ص 71-96. کریمی، محمد. 1381. ارائه یک متدولوژی جهت پیاده سازی چابکی در تولید. پایان نامه کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌ها، دانشگاه صنعتی اصفهان. کیوی، ریمون، کامپنهود، لوک وان. 1388. روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالحسین نیک گهر. نشر توتیا، تهران. گل‌پیرا، هیرش، نورالسناء، رسول، 1387، توسعه و پیاده‌سازی کارت امتیازی متوازن برای اندازه‌گیری بهبود سازمانی، مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال سوم، شماره 5. مروتی شریف آبادی، علی، یونسی فر، عبدالعزیز، آقا باقری، حسین، کشور شاهی، محمد کاظم. 1391. ارائه چارچوبی مفهومی برای ارزیابی چابکی و رتبه بندی سازمان‌ها با استفاده از تکنیک Interval Fuzzy Electre (مورد مطالعه: کارخانه فولاد آلیاژی ایران). مدیریت تولید و عملیات، دوره سوم، پیاپی 5، شماره 2، پاییز و زمستان 1391، ص 23-40. ملک اخلاق، اسماعیل، مهدی زاده، مهران، درستکار احمدی، ناهید، 1392، طرح محیط پژوهی استراتژیک با استفاده از تکنیک سوآت (SWOT) در شرکت آب و فاضلاب استان گیلان، سازمان آب و فاضلاب استان گیلان، رشت. مؤمنی، منصور، فعال قیومی، علی. 1391. تحلیل‌های آماری با استفاده ازSPSS. چاپ هفتم، نشر مؤلف، تهران. مهدیان‌فر، مهدی، سالاری، احسان. 1389. نظام هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت. نشریه داخلی معاونت طرح و برنامه دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 38. میر غفوری، سید حبیب الله، دره زرشکی، نعیمه، صادقی آرانی، زهرا، زارع، مریم. 1387. سنجش میزان چابکی سازمان‌های دولتی استان یزد (مطالعه موردی صنعت برق استان یزد). بیست و سومین کنفرانس بین المللی برق، تهران، شرکت توانیر، پژوهشگاه نیرو. نیک پور، امین، سلاجقه، سنجر. 1389. بررسی رابطه بین چابکی سازمانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان‌های دولتی شهر کرمان. پژوهش‌های مدیریت، سال سوم، شماره هفتم، بهار 1389، ص 169- 184. یعقوبی، نور محمد، شکری، علی، راحت دهمرده، محبوبه. 1391. مطالعه توانمندسازهای چابکی سازمانی در نظام بانکی. اندیشه مدیریت راهبردی، سال ششم، شماره اول، بهار و تابستان 1391، شماره پیایی 11، ص 133-158. Arteta, B., Giachetti, 2004. A measure of agility as the complexity of the enterprise system. Journal of Robotics and Computer Integrated Manufacturing, 20, pp. 495-503. Ambros, C., Morella, D., 2004. Designing an agile organization [online]. Available from: www.gartner .com/display document (accessed 11 July 2006). Charbonnier – Viorin, Audry, 2011. The development & partial testing of a measurement scale of organizational agility, M@n@gment, 14(2), pp. 119-156. Dove, R., 1996. Agile and otherwise. Production Magazine, November to July. Dove, R., 1996. Tools for analyzing and constructing agile capabilities. USA agility forum, Bethlehem University. Dove, R., Hartman, S., and Benson, S., 1996. An agile enterprise reference model with a Case Study of Remmele Engineering [onlne]. US agility forum, Report AR96-04, Bethlehem University. Available from: http://www.parshift.com/docs/aermodA0.htm Dove, R., 1999. Knowledge management, Responsibility, and the Agile enterprise. Journal of Knowledge Management, 3(1), pp. 18-35. Ebn Rasul, A., Tehrani, F., and Lotfi, E., 2008. Develop and implement method of a balanced scorecard model in industrial organization. Third national conference on performance management, Tehran. Farzianpour, F., 2000. Control mechanisms of performance evaluation. Second conference on performance evaluation aspects of state country executive agancies, Tehran. Fazlollahi, S., 2008. Performance measuring and fault finding of logistics system using the balanced scorecard, case study. Third national conference on performance management, Tehran. Goldman, S., Nagel, R., Preiss, K., 1995. Agile competitors and virtual organizations. Kenneth: van No strand Reinhold. Hillegersberg, J., 2005. Business agility requirements in financial services. Journal of Rotterdam School, F management, Erasmus University Rotterdam, pp. 48. Hormozi, A.M., 2001. Agile manufacturing: the next logical step. International Journal of Benchmarking, 8(2), pp. 132-143. Hornby, A.S., 2000. Oxford advanced learner’s dictionary of current English. Sixth Edition, Oxford University Press. Iranzadeh, S., Braghi, A., 2009. The balanced scorecard approach to performance evaluation. Industrial Management Journal, 4(8), pp. 11-16. Jakson, M., Johansson, C., 2003. An agility analysis from a production system perspective. 19 Teyraed Manufacturing Systems, 14(6), pp. 482-488. Kaplan, R.S., Norton, D.P., 1992. The balanced – Measures that drive performance. Harvard Business Review, January-February, pp. 70-80. Kaplan, RS., Norton, DP., 1996. Using the balanced scorecard as a strategic management system. Harvard Business Review, 74(1), pp. 75-85. Kaplan, RS., Norton, DP., 2004. Strategy maps: Converting intangible assets to tangible outcomes, Harvard Business School Press. Kid, P.T., 1994. A 21st century paradigm in agile manufacturing: Foreign new frontiers, Addison-Wesley, Wokingham. Kidd, P., 2000. Two definition of agility [online], available from: www. cheshiireHenbury.com. Luthaus, C., Adrien, MH., and Anderson, G., 2006. Organizational assessment: A framework for improving performance. International Development Research Center, Canada. Maskell, B., 2001. The age of agile manufacturing, Supply Chain Managemnet. An International Journal, 6(1), pp. 5-11. Narasimhan, R., Swink, M., and Soo Woo Kim., 2006. Disentangling leanness and agility: An empirical investigation. Journal of Operations Management, 24, pp. 440-457. Naylor, J.B., Naim, M.M. and Berry, D., 1999. Leagility: integrating the lean and agile manufacturing. International Journal of Production Economics, 62, pp. 107-118. Rajaiyan, MM., 2004. Applying balanced scorecard in Information Technology (IT) company evolution and performance. Second National Conference on Performance Management [online], Tehran, Management and planning organization of Iran, Available from: http://www.civilica.com/Paper-NCPM02-NCPM02_015.htm Ramesh, G., Devadasan, S., 2007. Literature review on the agile manufacturing criteria. Journal of Manufacturing Technology Management, 18(2), pp. 182-201. Sharifi, H., Zhang, Z., 1999. A methodology for achieving agility in manufacturing organization. International Journal of Production Economics, 62, pp. 7-22. Sherehiy, B., Karwowski, W., and layer, J., 2007. A review of enterprise agility: concepts, frameworks, and attributes. International Journal of Industrial Economics, 37, pp. 445-460. Torng Lin, C., Chiu, H., and Tseng, Y., 2005. Agility evaluation using fuzzy logic. International Journal of Production Economics, 101, pp. 353-368. Vernadat, F., 1999. Research agenda for agile manufacturing. International Journal of Agile Management Systems, 1(1), LGIPM, ENIM/University, pp. 37-40. Youssuf, Y., Sarhadi, M. Gunasekaran, A., 1999. Agile manufacturing: The drivers, concepts and attributes. International Journal of Production Economics, 62, pp. 33-34. Zain, M., Rose, R. C., Abdullah, I. and Masrom, M., 2004. The relationship between information technology acceptance and organizational agility in Malaysia. Information and Management, 42, pp. 829-839. Abstract: Today, organizations are exposed to changeable and unpredictable environment more than any other time. So, they need to get along with these quick changes in order to survive and maintain their position. In that case, different solutions are suggested by researchers in management area, which establishing an agile organization is one of them. The purpose of this study is to assess the level of agility in a public organization by using a Balanced Scorecard approach and to present suggestions in order to improve the agility level of this organization. Considering literature review and by examining previous studies in this subject, the required models and tools for the present study were selected and introduced. Also, the theoretical framework of the study was designed. Based on this framework, a questionnaire was designed and after approving the validity and reliability of the questionnaire, it was distributed among the personnel of Guilan water and wastewater Corporation. The statistical society of the study included the personnel of the organization and the samples were selected from this society based on statistical principles. The methodology of this study is based on statistical methods by using population mean test and correlation test. Data from the collected questionnaires was analyzed by SPSS software. The results from statistical hypothesis testing show that the organization has an average agility level. Since the agility level of internal processes aspect and learn and growth aspect is average and comparatively high in order, and based on the positive correlation between the agility level of internal processes and organizational agility in general, it can be concluded that by modifying and improving the agility of internal processes, the organizational agility will be improved. Key words: Agility Assessment, Balanced Scorecard, Public Organization, Statistical Analysis.