صفحه محصول - مبانی نظری ارائه مدل ارزیابی عملکرد با روش تحلیل پوششی داده های فازی

مبانی نظری ارائه مدل ارزیابی عملکرد با روش تحلیل پوششی داده های فازی (docx) 65 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 65 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

دانشگاه علامه طباطبایی دانشکده مدیریت و حسابداری عنوان پژوهش ارایه مدل ارزیابی عملکرد با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها و منطق فازی- مورد مطالعه شرکت های سیمانی بورس استاد راهنما: دکتر مقصود امیری استاد مشاور: دکتر خاتمی فیروز آبادی پژوهشگر: حجاز نواصر تقدیم به پاس تعبیر عظیم و انسانی شان از کلمه ایثار و از خودگذشتگانبه پاس عاطفه سرشار و گرمای امیدبخش وجودشان که در این سردترین روزگاران بهترین پشتیباناستبه پاس قلب های بزرگشان که فریاد رس است و سرگردانی و ترس در پناهشان به شجاعت می گرایدو به پاس محبت های بی دریغشان که هرگز فروکش نمی کند. این پایان نامه را به پدر و مادر عزیزم تقدیم می کنم تشکر و قدردانی من لم یشکر المخلوق، لم یشکر الخالق حمد و سپاس یکتای بی همتا را که لطفش بر ما عیان است، ادای شکرش را هیچ زبان و دریای فضلش را هیچکران نیست و اگر در این وادی هستیم، همه محبت اوست. با سپاس ازسه وجود مقدس: آنان که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم… موهایشان سپید شد تا ماروسفید شویم… و عاشقانه سوختند تا گرمابخش وجود ما و روشنگر راهمان باشند… پدرانمان مادرانمان استادانمان از استاد با کمالات و شایسته؛ جناب آقای دکتر مقصود امیری که در کمال سعه صدر، با حسن خلق و فروتنی، از هیچ کمکی در این عرصه بر من دریغ ننمودند و زحمت راهنمایی این رساله را بر عهده گرفتند. چکیده در این پژوهش ما به معرفی و گسترش مدل ریاضی تحلیل پوششی داده های فازی به گونه ای پرداختیم که با استفاده از آن بتوان به مقایسه و ارزیابی واقعی تر و عملی تری دست یافت. در مدل های قبلی تحلیل پوششی داده های فازی، با در نظر گرفتن دو رویکرد خوشبینانه و بدبینانه به حل مدل می پرداختند. در این روش برای دو رویکرد محدودیت های متفاوتی برای اندازه گیری کارایی واحدها بکار برده می شود که منجر به ایجاد مرزهای کارایی متفاوتی برای ارزیابی می شد. اگر مرز کارایی ثابت و یکسان نباشد مقایسه بین کارایی واحدها معنای خود را از دست خواهد داد. به همین دلیل در این پژوهش ما به دنبال رفع این مشکل، از طریق بکارگیری مجموعه محدودیت های یکسان برای هر دو رویکرد خوشبینانه و بدبینانه هستیم. در این مقاله ابتدا با بکارگیری مجموعه محدویت ها یکسان برای هر دو رویکرد به مرز کارایی مشترکی دست یافتیم، سپس دو مدل خوشبینانه و بدبینانه را در یک مدل ادغام کردیم. در نهایت با استفاده از روش آلفا- برش آن را به مدل قطعی تبدیل کرده و با اعمال تغییر متغیر در مدل، آن را به یک مدل خطی تبدیل کردیم. در ادامه مدل پیشنهادی را برای اندازه گیری کارایی شرکت های سیمانی فعال در بورس به کار بردیم. کارایی محاسبه شده از طریق این مدل بصورت بازه ارائه شده بود، بنابراین با استفاده از روش MRA به رتبه بندی این بازه های کارایی پرداختیم که با توجه به اینکه 11 شرکت با بازه کارایی (1 1)، در رتبه اول قرار گرفتند برای رتبه بندی آن ها از روش AP استفاده کردیم که بر اساس نتایج به دست آمده از این روش شرکت های سیمانی تهران، قائن و خوزستان در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. کلید واژه : ارزیابی عملکرد، تحلیل پوششی داده ها، منطق فازی، آلفا-برش، MRA فهرست مطالب TOC \o "1-3" \h \z \u فصل اول PAGEREF _Toc515990698 \h 1کلیات تحقیق PAGEREF _Toc515990699 \h 11-1- مقدمه PAGEREF _Toc515990700 \h 22-1- بیان مسئله PAGEREF _Toc515990701 \h 33-1- اهمیت و ضرورت موضوع PAGEREF _Toc515990702 \h 64-1- پرسش های تحقیق PAGEREF _Toc515990703 \h 85-1- هدف های تحقیق یا نتایج مورد انتظار PAGEREF _Toc515990704 \h 96-1- قلمرو تحقیق PAGEREF _Toc515990705 \h 91-6-1- قلمرو مکانی-جامعه تحقیق PAGEREF _Toc515990706 \h 92-6-1- قلمرو زمانی تحقیق PAGEREF _Toc515990707 \h 97-1- روش کلی تحقیق PAGEREF _Toc515990708 \h 108-1- روشهای گردآوری داده ها و ابزار مورد استفاده برای آن PAGEREF _Toc515990709 \h 109-1- روشهای تحلیل داده ها PAGEREF _Toc515990710 \h 10-1-10نوآوری حاصل از پژوهش PAGEREF _Toc515990711 \h 1111-1- شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق PAGEREF _Toc515990712 \h 1212-1- ساختار تحقیق PAGEREF _Toc515990713 \h 15فصل دوم PAGEREF _Toc515990714 \h 17ادبیات نظری و پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc515990715 \h 171-2- مقدمه PAGEREF _Toc515990716 \h 182-2-عملکرد PAGEREF _Toc515990717 \h 193-2- ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990718 \h 191-3-2- اهداف اصلی و کلی ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990719 \h 202-3-2- مقایسه سیستم های ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990720 \h 223-3-2- مدل های ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990721 \h 244-2- کارایی PAGEREF _Toc515990722 \h 271-4-2- روش های اندازه گیری کارایی فنی PAGEREF _Toc515990723 \h 285-2- انواع بازده نسبت به مقیاس PAGEREF _Toc515990724 \h 296-2- تحلیل پوششی داده ها PAGEREF _Toc515990725 \h 301-6-2- مدل های کلاسیک تحلیل پوششی داده ها PAGEREF _Toc515990726 \h 301-1-6-2- مدل CCR PAGEREF _Toc515990727 \h 312-1-6-2- مدل BCC PAGEREF _Toc515990728 \h 333-1-6-2- رابطه تعداد ورودی ها و خروجی ها با تعداد DMU PAGEREF _Toc515990729 \h 364-1-6-2- ویژگی های مدل تحلیل پوششی داده ها PAGEREF _Toc515990730 \h 365-1-6-2- اشکالات مدل DEAکلاسیک PAGEREF _Toc515990731 \h 377-2- رتبه بندی واحدهای تصمیم گیری PAGEREF _Toc515990732 \h 381-7-2- روش شاخص کمینه حداکثر زیان(پشیمانی) PAGEREF _Toc515990733 \h 418-2- تئوری منطق فازی PAGEREF _Toc515990734 \h 449-2- اعداد فازی PAGEREF _Toc515990735 \h 451-9-2- متغیرهای کلامی PAGEREF _Toc515990736 \h 462-9-2- عملیات ریاضی بر روی اعداد فازی PAGEREF _Toc515990737 \h 483-9-2- تبدیل فازی به کلاسیک PAGEREF _Toc515990738 \h 501-3-9-2- روش های تبدیل فازی به قطعی PAGEREF _Toc515990739 \h 511-1-3-9-2- روش برش α PAGEREF _Toc515990740 \h 513-1-3-9-2- روش مرکز ثقل PAGEREF _Toc515990741 \h 534-1-3-9-2- روش میانگین موزون PAGEREF _Toc515990742 \h 535-1-3-9-2- روش درجه عضویت حداکثر-میانگین PAGEREF _Toc515990743 \h 5410-2- پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc515990744 \h 5511-2- جمع بندی PAGEREF _Toc515990745 \h 64فصل سوم PAGEREF _Toc515990746 \h 66روش شناسی تحقیق PAGEREF _Toc515990747 \h 661-3- مقدمه PAGEREF _Toc515990748 \h 672-3- بیان مسئله PAGEREF _Toc515990749 \h 683-3- مدل تحلیل پوششی داده ای قطعی برای ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990750 \h 694-3- مدل تحلیل پوششی داده ای فازی برای ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc515990751 \h 715-3- ویژگی ها و منافع مدل پیشنهادی PAGEREF _Toc515990752 \h 846-3- جمع بندی PAGEREF _Toc515990753 \h 85فصل چهارم PAGEREF _Toc515990754 \h 87تجزیه و تحلیل داده ها PAGEREF _Toc515990755 \h 871-4- مقدمه PAGEREF _Toc515990756 \h 882-4- جامعه و نمونه آماری PAGEREF _Toc515990757 \h 893-4- روش گردآوری داده ها PAGEREF _Toc515990758 \h 894-4- اجرای مدل FDEA و استخراج نتایج ارزیابی PAGEREF _Toc515990759 \h 895-4- محاسبه کارایی برای واحدهای مختلف PAGEREF _Toc515990760 \h 916-4- رتبه بندی شرکت های سیمانی PAGEREF _Toc515990761 \h 967-4- نتیجه گیری PAGEREF _Toc515990762 \h 102فصل پنجم PAGEREF _Toc515990763 \h 104نتیجه گیری و پیشنهادها PAGEREF _Toc515990764 \h 1041-5- مقدمه PAGEREF _Toc515990765 \h 1052-5- نتایج پژوهش PAGEREF _Toc515990766 \h 1073-5- نوآوری حاصل از پژوهش PAGEREF _Toc515990767 \h 1084-5- پیشنهادات PAGEREF _Toc515990768 \h 1091-4-5- پیشنهادات کاربردی PAGEREF _Toc515990769 \h 1092-4-5- پیشنهادات تحقیقات آتی PAGEREF _Toc515990770 \h 1095-5- محدودیت های تحقیق PAGEREF _Toc515990771 \h 1106-5- نتیجه گیری PAGEREF _Toc515990772 \h 111 TOC \o "1-3" \h \z \u فهرست اشکال و نمودارها TOC \h \z \t "فهرست اشکال و نمودارها;1" شکل( 1-2). سهبازهمتحدالمرکزA,B,CPAGEREF _Toc409452143 \h36 نمودار(2-2). نمونهایازمتغیرهایکلامیدربیانعملکردPAGEREF _Toc409452144 \h38 نمودار (3-2). اشکالمختلفتابععضویتمتغیرهایکلامیPAGEREF _Toc409452145 \h40 نمودار(4-2). جمعدوعددفازیمثلثیPAGEREF _Toc409452146 \h41 نمودار(5-2). ضربدوعددفازیPAGEREF _Toc409452147 \h41 نمودار (6-2). روشدرجهعضویتحداکثرPAGEREF _Toc409452148 \h43 نمودار (7-2). روشمرکزثقلPAGEREF _Toc409452149 \h44 نمودار (8-2). روشمیانگینموزونPAGEREF _Toc409452150 \h45 نمودار (9-2). روشدرجهعضویتحداکثر- میانگینPAGEREF _Toc409452151 \h46 نمودار (1-3). مرزکاراییبکاربردهشدهدرمدل(7-3)و(9-3)PAGEREF _Toc409452152 \h65 شکل (1-4). نهادههاوستادههایمدلاجراییPAGEREF _Toc409452153 \h76 فهرست جداول TOC \h \z \t "فهرست جداول;1" جدول(1-4). جدولدستهبندیمتغیرهایورودیوخروجیمدلPAGEREF _Toc409452154 \h76 جدول (2-4). نتایجنمرهکاراییبرایواحدهایمختلفPAGEREF _Toc409452155 \h77 جدول (3-4). مجموعههایمرجعواحدهایناکارا (بدبینانه)PAGEREF _Toc409452156 \h78 جدول (4-4). مجموعههایمرجعواحدهایناکارا (خوشبینانه)PAGEREF _Toc409452157 \h80 جدول (5-4). رتبهبندیشرکتهایسیمانیPAGEREF _Toc409452158 \h84 جدول (6-4). رتبهبندیشرکتهایکاراPAGEREF _Toc409452159 \h85 جدول(7-4). رتبهبندینهاییواحدهاPAGEREF _Toc409452160 \h86 فصل دوم ادبیات نظری و پیشینه تحقیق 1-2- مقدمه امروزهسازمانهابرايبقاء،انتظاموبالندگيخودميكوشندكهازطريقمنابعخوددرگسترهجهانيبهرشدسريع، بهبود مستمر،كارآمدي،سودبخشي،انعطافپذيري،آمادگيبرايآيندهوبرخورداريازموقعيتممتازدرعرصهفعاليتخودنايلشوند . بدوناينكيفيتها،سازمانهاواقعاًغيرممكناستكهبتواننددرمواجههبابهترينهابهصورترقابتيواثربخشيعملكنند. ارزیابی عملکرد از جمله ابزارها و وسایل مؤثر مدیریت منابع انسانی است که با به کارگیری صحیح این ابزار نه تنها هدف ها و مأموریتهای سازمان با کارایی مطلوب تحقق می یابد بلکه منافع کارکنان و جامعه نیز تأمین می گردد. فرایند ارزیابی عملکرد، راهکاری را در اختیار سازمان قرار می دهد که از طریق آن اعضای سازمان به میزان اثربخشی وظایف شغلی خود پی می برند.(مصدق خواه،ساکت چقوش،1390) در بحث ارزیابی عملکرد کارکنان،شاخصهای مؤثر در این فرایند قابل سنجش نیست و دقیق اندازه گیری نمی شود. از سوی دیگر،آگاهی از نتایج و رفتار، عامل مهمی در اصلاح رفتارهای آینده به شمار می آید.(سعادت،1376) 2-2-عملکرد به طور کلی عملکرد یعنی به انجام رساندن آنچه سازمان از فرد می خواهد.عملکرد افراد در سه سطح فردی،گروهی،سازمانی بررسی می شود.همچنین در هر سطحی عوامل مختلفی بر رفتار افراد تاثیر می گذارد.مثلا در سطح فردی عواملی چون شخصیت،ادراک،توانایی،استرس و...بر عملکرد تاثیر می گذارد. در سطح گروهی عواملی چون ارتباطات،رفتار بین گروهی،تعارضات و رهبری تاثیر گذار می باشد.و در نهایت عواملی چون فرهنگ سازمانی،ساختار سازمانی،محیط سازمان و ...بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد. 3-2- ارزیابی عملکرد پیشرفت جوامع و رشد و گستردگی فعالیت های مختلف در دوران معاصر موجب با اهمیت تر شدن ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شرکت ها از لحاظ پژوهشی و عملیاتی شده است. همچنین گسترش سرمایه گذاری ها، تنوع و پیچیدگی آن ها نیز در جامعه امروزی به مسئله ارزیابی عملکرد و رتبه بندی بنگاه های اقتصادی اهمیت ویژه ای داده است. تحقیقات و سیعی در دهه های گذشته در این زمینه صورت گرفته و در حال حاضر نیز مطالعات ادامه دارد. یکی از وظایف اصلی مدیریت نیز در هر سازمانی ارزیابی عملکرد است. اندازه گیری عملکرد عموما به مباحث استراتژیک و مجموعه کامل تر اندازه گیری معیارهای سنجش که توسط مدیران جهت کنترل و هدایت سازمان بکار گرفته می شود، ارتباط پیدا می کند(کاشانی، 1392). ارزيابیعملکردمکانيسمیاستکهدرقالبآناقداماتوفعاليتهایانجامگرفتهتوسط سازمان درکلياتوسطهرواحدی ازواحدهایآن،درمقايسهبابرنامههایمصوب،موردارزيابی قرارميگيردومشخصميشودچهميزانازبرنامه هایمصوبمورداجراقرارگرفتهاست. ارزيابي عملکرد فرآيندي استراتژيک و يکپارچه است که با بهبود عملکرد افرادي که در سازمانها کار مي کنند و با توسعه قابليت هاي فردي و گروهي ، موفقيت پايدار سازمانها را فراهم مي نمايد .(آرمسترانگ ، 1385) عمده ترین هدف ارزیابی عملکرد یک پرداخت حقوق مکفی به کارکنان و رسیدن به رضایت آنها می باشد که از طرفی این مهم به نیل به اهداف سازمان می انجامد.دیگر اینکه با ارزیابی عملکرد به توانایی افراد پی برده و میتوان نقش متناسب با توانایی شان را به آنها واگدار نمود. 1-3-2- اهداف اصلی و کلی ارزیابی عملکرد کنترل مستمر کارهای سازمان و گسترش دوره ی کارایی مدیریت شناسایی نقاط قوت و ضعف و مشکلات و تلاش برای اصلاح آنها و افزایش توانایی ها وفعالیت ها بهبود تصمیمات مربوط درباره ی حوزه و عمق فعالیت ها،طرح ها،واهداف آینده بهبود تخصیص منابع و کاربرد بهتر تسهیلات و منابع انسانی برای اجرای برنامه های تصویب شده بهبود جوابگویی(پاسخگویی)در برنامه های عملکرد توانایی ایجاد بهبود های کمی و کیفی در رقابت پذیری افزایش کارایی و بهره وری سازمان هدف ارزیابی شناخت ماهیت فعلی،شناسایی نقاط قوت و قابل بهبود نقش ها و مسئولیت ها،تعیین و شناسایی نیازهای آموزشی و مشورت و راهنمایی برای بهبود سازمان می باشد.( Jofreh, Khoshbin, Asgharzade, Khodabakhsh, 2012). در جوامع امروزی همه افراد و مؤسسات به گونه ای با سایر مؤسسات و سازمان ها در ارتباط هستند که هر کدام از آن ها دارای اهداف و دیدگاه های متفاوتی از یکدیگرند و این امر ضرورت انجام ارزیابی عملکرد را بیشتر می کند. عملکرد را از سه جهت می توان ارزیابی کرد : 1- عملکرد براساس یک چارچوب از پیش تعیین شده انجام می شود، بنابراین بررسی عملکرد واقعی و تعیین انحرافات از این چارچوب نوعی ارزیابی را ارائه می کند. این ارزیابی بیانگر میزان رعایت روش است که آن را معیار سودمندی و یا مفید بودن عملکرد می نامند. 2- در تحقیق هر عملکردی منابع، تجهیزات و امکانات مورد استفاده مورد استفاده قرار می گیرد که نتیجه آن ایجاد کالا و یا خدمت است. در این دیدگاه معیار سودمندی بیانگر ارزیابی عملکرد است که به طور مستقیم و با استفاده از کارایی فنی سنجیده می شود. 3- تولید هر محصول و یا خدمت در راستای نیل به هدف یا اهداف از پیش تعیین شده ای است که درجه نیل به آن ها (اثربخشی) مبنایی برای ارزیابی عملکرد است(کاشانی پور،1383). در متون علمی تعاریف متعددی از ارزیابی عملکرد توسط محققین ارائه شده است که به مواردی در زیر اشاره کرده ایم : ارزیابی عملکرد یکی از زیر بخش های مدیریت عملکرد است و مدیریت عملکرد عبارت است از اجرای یک سلسله نظام ها و روش هایی که اهداف مدیریت استراتژیک را در قالب عملکرد هایی مشخص از طریق مدیریت واحدهای مختلف و منابع انسانی دنبال می کند(Lawler, 1995). ارزیابی یک جریان بازخور فعالیت ها و مقایسه آن ها با معیارهای تعیین شده است که طی آن واحدها و عوامل انسانی از چگونگی عملکرد خود و تأثیر آن در کارایی سازمان و نظرات مسئولان در مورد نتایج به دست آمده بر اساس شاخص های معرفی شده اطلاع کسب می کنند(Neely,1999). 2-3-2- مقایسه سیستم های ارزیابی عملکرد ریشه اصلی و نقطه آغاز سیر تحول و تکامل ارزیابی عملکرد سازمان به شیوه ی علمی و مدرن به شهر و نیز در قرن پانزدهم برمی گردد. هنگامی که اصول حسابداری با ابداع شیوه ثبت دو طرفه دفاتر متحول شد. از آن زمان تا قرن نوزدهم اصول شناسایی شود و کنترل جریان وجوه نقد بر ارزیابی عملکرد سازمان ها حاکم بود. تا این که دورانت مؤسس شرکت جنرال موتور چنین بیان داشت که نباید سود را حاصل عملیات حسابداری دانست بلکه در حقیقت سود نتیجه جریانی از هزینه است که در طول زنجیره ارزش ایجاد شده است. دراکر (1995) این موضوع را سرآغاز توسعه دیدگاه های ارزیابی عملکرد می داند. مدل های ارزیابی عملکرد ریشه در حسابداری داشتند، از این رو مفاهیم سنتی ارزیابی عملکرد توسط صاحبنظران علم حسابداری به چالش کشیده شد و نقاط ضعف و نارسایی های سیستم ارزیابی عملکرد سنتی نمود پیدا کرد. گلدرات و فیزیکدانی به نام کاکس (1984) از سیستم های منطقی فیزیکی اندازه گیری استفاده کرده و تغییراتی را در مفاهیم مورد استفاده در سیستم های حسابداری صنعتی ایجاد کردند. جانسون و کاپلان (1987) نیز معتقد بودند که این سیستم ها تنها بر افق های زمانی کوتاه مدت تمرکز دارند. در سال 1987 کوپر و کاپلان پس از انتقاداتی که بر رویکردهای سنتی حسابداری مدیریت و صنعتی وارد کردند سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت را معرفی کردند. ماسکل(1989) معتقد بود یکی از نقاط قوت این رویکرد انعطاف پذیری، پیچیدگی و بهبود مستمر است و این مفاهیم همان موضوعات مهمی هستند که در محتوای مهندسی مجدد کسب و کار و سایر مباحث تغییر سازمانی وجود دارد (سیستم های اندازه گیری عملکرد بر مبنای زمان). ماسکل(1991) سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی را باعث عدم تسری مؤثر استراتژی ها و اولویت های سازمانی می دانستند. سپس ماسکل (1991) هزینه یابی چرخه عمر را مطرح کرد و معتقد بود که حسابداران هنگامی می توانند مفهوم واقعی هزینه را درک کنند که چرخه عمر محصول را به دقت مورد بررسی قرار دهند(کاشانی،1392). ریچارد(1995) عدم انعطاف پذیری این سیستم ها را در برابر تغییرات محیطی را از نارسایی های این سیستم می دانستند(محمدی زنجیرانی،1386) به طور کلی می توان تقاط ضعف ارزیابی عملکرد سنتی را که صرفا شاخص های مالی متکی بودند را این گونه تشریح کرد (Tangen,2004). 1- شاخص های مالی سعی دارند عملکرد سازمان ها را به پول تبدیل کنند. این در حالی است که بسیاری از موقعیت های سازمان به سادگی در کمیت پول جای نمی گیرد. 2- شاخص های مالی تأخیری هستند. 3- شاخص های مالی دارای قالب مشخص و استانداردی بوده و به صورت سنتی غیرقابل تغییر هستند، یعنی ویژگی ها و اولویت های متفاوت و منحصر بفرد هر سازمان در آن ها مورد توجه قرار نمی گیرند. 4- سنجه های مالی ممکن است با استراتژی سازمان ارتباط پیدا نکنند و یا با اهداف استراتژیک سازمان در تضاد باشند. 5- معیارهای سنتی موجب فشار آوردن به مدیران و توجه به نتایج کوتاه مدت شده است. 6- شاخص های مالی برای تشخیص هزینه های کیفی؛ شکل دقیق ناکارا هستند. این در حالی که مدیریت مدرن امروزی ارزیابی عملکرد چیزی فراتر از محاسبات عددی است. در ادامه سیستم های ارزیابی عملکرد مبتنی بر زمان به وجود آمدند که هدف آن ها کاهش کل زمان و کاهش یا حذف فعالیت های بدون ارزش افزوده بود. از طرف دیگر در سیستم های ارزیابی عملکرد اجرای صحیح اهداف استراتژیک موجود مکانیسم بازخور احساس می شد از این رو بسیاری از شرکت ها طی دهه های 1980 و 1990 کیفیت را به عنوان نقطه اتکای مرکزی خود جهت مدیریت عملکرد انتخاب کردند که در این رابطه ظهور ISO 9000-2001 ، جوایز اصلی کیفیت مانند مدل تعالی کیفیت اروپایی، کارت امتیازی متوازن جهت ارزیابی عملکرد تدوین شدند که در این مدل ها ارزیابی یک بنگاه فراتر از یک منظر و معیار خاص تلقی می شد؛ اما کیفیت نیز به تنهایی کافی نبود، و لذا برنامه های کیفیت نیز رو به جایگزینی گذاشتند؛ و پس از آن سیستم های چند معیاره ارائه شدند(محمد زنجیرانی،1386). نیلی(2003) مسیر تحول سیستم های ارزیابی عملکرد را در قالب سه نسل بیان کرد. اولین نسل مبتنی بر شاخص های مالی است. مشخصه ایستایی اولین نسل نگرش به سیستم های ارزیابی عملکرد سبب مشکلات اضافه تری در خصوص ادغام و اتصال آن ها به فرایند های تجاری شدو در ترسیم ارتباط بین جنبه های گوناگون عملکرد کافی به نظر نرسیدند. دومین نسل فکری از سیستم های ارزیابی عملکرد موضوع فوق را از طریق بکار گیری استراتژی ها تعقیب کردند. نسل سوم نیز با نگرش هایی همچون سازمان استراتژی محور، کنترل عملکرد و سازمان مبتنی بر دانش در ارتباط هستند(کاشانی،1392). 3-3-2- مدل های ارزیابی عملکرد برای ارزیابی عملکرد یک سازمان یا صنعت از تکنیک های تحلیلی استفاده می شود. تکنیک های تحلیلی جهت ساده سازی و کاهش داده ها به منظور قابل فهم بودن وضعیت بکار گرفته می شوند. به طور کلی در این نوع ارزیابی ها، تکنیک ها به دو روش سنتی و نوین تقسیم می شوند. در تکنیک های سنتی می توانیم از تحلیل نسبت ها، تحلیل روند، تحلیل صورت های مالی مقایسه ای و تحلیل صورت های مالی عمودی استفاده می کنیم. تکنیک های نوین خود به دو دسته پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم می شوند. تکنیک های سنتی تحت عنوان مدل های مالی ارزیابی عملکرد نیز نامیده می شوند. در این تکنیک ها بیشتر نگاه ها معطوف به عملکرد مالی شرکت ها است که غالبا مبتنی بر صورت های مالی است(کاشانی،1392). صورت های مالی اساسی عبارتند از : صورت های سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان های وجوه نقد. تجزیه و تحلیل این سه صورت و همزمان با آن تجزیه و تحلیل نسبت های مالی مربوط را «تجزیه و تحلیل صورت های مالی» می نامند. این نوع تجزیه و تحلیل ها باعث می شود مدیران شرکت ها، صاحبان سرمایه، بستانکاران و سرمایه گذاران بتوانند از وضع مالی حال و آینده شرکت های سهامی مورد نظر خود آماده شوند ودرباره آن قضاوت کنند. در سایه همین تجزیه و تحلیل صورت های مالی است که عده ای به عملکرد های آینده برخی شرکت های سهامی دل می بندند(نوو،1989،28). تجزیه و تحلیل صورت های مالی به دو روش عمده انجام می گیرد. روش اول، تجزیه و تحلیل مقایسه ای که در آن وضع مالی شرکت در یک زمان مشخص ارزیابی و عملکرد آن با عملکرد شرکت رقیب مقایسه می شود. این دو روش مکمل هم هستند. تحلیل گران برای شناخت نقاط قوت و ضعف شرکت از نسبت ها به عنوان یک ابزار متداول استفاده می کنند. نسبت های نقدینگی قدرت شرکت را در پرداخت بدهی های جاری تعیین می کنند. نسبت های فعالیت و یا کارایی درجه کارایی شرکت را از نظر استفاده مؤثر ار منابع تعیین می کنند. نسبت های بدهی یا اهرمی میزان وجوهی را که شرکت از راه گرفتن وام تأمین کرده است را نشان می دهد. نسبت های سود آوری توانایی شرکت در به دست آوردن سود را نشان می دهد(نوو،1989،39). همانطور که اشاره شد پس از ایرادات وارده به مدل های سنتی بسیاری از شرکت ها طی دهه های 1980 و 1990 کیفیت را به عنوان نقطه اتکای مرکزی خود جهت مدیریت عملکرد انتخاب کردند که پیامد آن ایجاد طبقه ای دیگر از مدل های ارزیابی عملکرد به نام مدل های تعالی سازمان شد(آذر و صفری،1383). مدل هایی همچون مدل جایزه تعالی EFQM، مدل الگوی جایزه کیفیت مالکوم بالدریج (MBNQA) و مدل دمینگ؛ که مبتنی بر نه معیار است که این نه معیارها منعکس کننده فعالیت های مطلوب مدیریت هستند. از این نه معیار پنج معیار شامل مواردی است که سازمان توانایی دستکاری و کنترل آن ها را دارد(توانمندسازها) و چهار معیار دیگر بیانگر مواردی است که سازمان می تواند به آن ها دست یابد(نتایج). مدل های دیگر نیز تدوین و معرفی شدند از آن جایی که به حوزه تحقیق این پایان نامه مربوط نیستند تنها به ذکر نام آن ها بسنده می کنیم. 1- نظام مدیریت هوشین (HOSHIN) 2- اندازه گیری عملکرد کلیدی (1980) 3- مدل ارزیابی کارت امتیازی متوازن (1992) 4- مدل سینک و تاتل (1989) 5- مدل کیگان (1989) 6- مدل هرم عملکرد (1991) 7- مدل سیستم سنجش عملکرد (1995) 8- مدل آتکیسنون (1998) 9- مدل چارچوب عملکرد چند بعدی (DMP) 10- روش ذینفعان 11- روش ممیزی منابع 12- روش CCM 13- مدل اندازه گیری کارت امتیازی پاسخگویی 14- هزینه یابی بر مبنای فعالیت (1987) 15- مدل نتایج و تعیین کننده ها (1991) 16- فرایندها وسنینر و فاست (1991) 17- الگوی فشار(1992) 18- مدل ارزیابی عملکرد بهیمانی (1993) 19- مدل فرایند کسب و کار (1996) 20- مدل مدوری و استیپل (2000) 21- برنامه جایزه کیفیت ریاست حمهوری آمریکا ویرایش 2000 (GPRA) 22- تحلیل ذینفعان PMS (2001) 23- الگوی مثلث عملکرد سازمانی TPP 24- الگوی مهندسی مجدد 25- الگوی مبتنی بر اقتضائات استراتژیک 26- الگوی اعتبارسنجی داخلی و خارجی 27- الگوی سنجش کارایی و اثربخشی 28- الگوهای QFD ، 5S ، 6SIGMA ، . . . 4-2- کارایی کارایی بیان این مفهوم است که یک سازمان تا جه اندازه خوب از منابع خود در راستای بهترین تولید استفاده کرده است. کارایی را می توان با توجه به ورودی و از طریق مقایسه بین منابع مورد انتظار مصرف و منابع مصرف شده برای رسیدن به هدفی خاص و یا با توجه به خروجی و با مقایسه میان مقدار خروجی مورد انتظار و استاندارد و خروجی واقعی تعریف نمود؛ همچنین می توان کارایی را با توجه به ورودی و خروجی یک واحد با محاسبه نسبت مجموع موزون خروجی ها به مجموع موزون ورودی ها تعریف کرد. کارایی خود به انواع کارایی فنی، کارایی تخصیصی، کارایی مقیاس و کارایی اقتصادی به شرح زیر تقسیم می شود. -کارایی فنی : این کارایی نشان دهنده میزان توانایی یک بنگاه در کسب حداکثر میزان خروجی از مجموعه منابع بکار گرفته شده است. - کارایی تخصیصی : در این کارایی هدف، تولید بهترین ترکیب محصولات با استفاده از کم هزینه ترین ترکیب ورودی ها است. به عبارت دیگر در این نوع کارایی عامل قیمت و تکنولوژی جهت تعیین کارایی لحاظ می شود. - کارایی ساختاری : برای مقایسه کارایی صنایع مختاف با محصولات متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد و از متوسط وزنی کارایی شرکتهای آن صنعت بدست می آید. - کارایی مقیاس : کارایی مقیاس یک واحد از نسبت کارایی مشاهده شده آن واحد به کارایی در مقیاس بهینه بدست می آید. - کارایی اقتصادی : از ترکیب کارایی فنی و کارایی تخصیصی حاصل می شود و در واقع کسب حداکثر میزان خروجی با حداقل هزینه تولید می باشد. برای ارزیابی عملکرد و محاسبه کارایی واحدها در مواردی که تعداد ورودی ها و خروجی ها به اندازه ای است که تحلیل نموداری غیرممکن است روش های متعددی معرفی شده که بطور کلی به دو دسته روش های پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم می شوند. از روشهای پارامتری می توان به رگرسیون و مرزهای احتمالی و از روشهای ناارامتریک می توان به مدلهای برنامه ریزی خطی و غیرخطی، روش وصل نقاط حدی و روش تحلیل پوششی داده ها اشاره کرد. در بسیاری موارد روش های ناپارامتریک بر روش های پارامتریک برتری دارند. این روش ها مبتنی بر سری بهینه سازی های ریاضی می باشد که برای محاسبه کارایی نسبی واحدها مورد استفاده قرار می گیرند. 1-4-2- روش های اندازه گیری کارایی فنی روش های اندازه گیری کارایی فنی را می توان در یک دسته بندی کلی به دو دسته زیر تقسیم بندی نمود. الف) روش های پارامتری: در این روش تابع تولید مشخص با استفاده از روش های مختلف آماری و اقتصاد سنجی تخمین زده شده سپس با به کارگیری این تابع نسبت به تعیین کارایی اقدام می گردد. ب) روش های غیرپارامتری: این روش نیازمند تخمین تابع تولید نمی باشد. تحلیل پوششی داده ها روشی غیرپارامتری است که کارایی نسبی واحدها را در مقایسه با یکدیگر ارزیابی می کند. 5-2- انواع بازده نسبت به مقیاس قبل از ارزیابی واحدهای تصمیم گیری می بایست ابتدا از ارتباط میان نسبت تغییرات ورودی ها و خروجی های واحد تصمیم گیری آگاهی یافت. به این نسبت تغییرات، بازده به مقیاس اطلاق می گردد. انواع بازده به مقیاس عبارتند از : بازده به مقیاس افزایشی(IRS) : هر گاه افزایش، در ورودی ها باعث ایجاد افزایشی بزرگتر از افزایش متناسب در خروجی ها گردد، بازده به مقیاس افزایشی گویند. بازده به مقیاس کاهشی(DRS) : هر گاه افزایش، در ورودی ها باعث ایجاد افزایشی کمتر از افزایش متناسب در خروجی ها گردد به آن بازده به مقیاس کاهشی گویند. بازده به مقیاس ثابت(CRS) : هر گاه افزایش در ورودی ها باعث ایجاد افزایشی برابر با فزایش متناسب در خروجی ها گردد، با آن بازده به مقیاس ثابت گویند. بازده به مقیاس متغیر(VRS) : هر گاه افزایش در ورودی ها باعث ایجاد افزایشی بیشتر یا کمتر(متغیر) در خروجی ها گردد، با آن بازده به مقیاس متغیر گفته می شود(قنبری،1391). 6-2- تحلیل پوششی داده ها منظور از تولید، هر نوع تغییر و تبدیل مستقیمی است که مطلوبیت کالا را افزایش می دهد. نتیجه یک فعالیت تولیدی که ناشی از تغییر و تبدیل باشد را محصول می نامند و مواد و کالایی را که برای به دست آوردن محصول استفاده می کنند، منابع تولید می نامند. تابع تولید نشان دهنده رابطه بین ورودی هاx1,x2,… و خروجی y یک فعالیت تولیدی بدون در نظر گرفتن قیمت ها در یک زمان واحد می باشد: y=fx1,x2,… اگر در هر واحد زمان مقدار یکی از تابع تولید مورد استفاده به مقادیر ثابتی و سایر تابع ثابت باشند میزان محصول بدست آمده افزایش ولی پس از گذشتن از یک مرحله به مرور کاهش می یابد و دلیل آن دو به اتمام رفتن آن منابع ثابت می باشد. منحنی های تولید شامل سه نوع منحنی "تولید کل، تولید متوسط و تولید نهایی " است. منحنی تولید متوسط کارگر را می توان به آسانی از منحنی تولید کل استخراج کرد. منحنی توسط معادل با شیب شعاعی است که مبدأ مختصات را به نقاط مختلف منحنی تولید کل وصل می کند. تولید متوسط برابر است با تولید کل تقسیم بر تعداد کارگر به کار گرفته شده. تولید نهایی یک منبع عبارت است از مقدار اضافی خروجی بدست آمده ناشی از افزایش یک واحد از آن منبع به شرط آن که سایر منابع ثابت بماند. جهت آشنایی بیشتر با تحلیل پوششی داده ها باید گفته شود که این روش علاوه بر این که یک روش غیرپارامتری است با داشتن اطلاعات از کلیه واحدها و عملکرد آنها، یک واحد مجازی با بالاترین کارایی را ایجاد می کند و سایر واحدها را در مقایسه با مرز کارا بهینه می سنجد (خلیلی دامغانی،1391) 1-6-2- مدل های کلاسیک تحلیل پوششی داده ها چارنز، کوپر و رودز دیدگاه فارل را برای تخمین کارایی بخش کشاورزی آمریکا نسبت به سایر کشورها ارائه داده و مدلی را ارئه کردند که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین ورودی و چندین خروجی را داشت. این مدل تحت عنوان تحلیل پوششی داده ها نام گرفت و اولین بار در رساله دکتری ادوارد رودز و به راهنمایی کوپر تحت عنوان ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس آمریکا در سال 1976 در دانشگاه کارنگی مورد استفاده قرار گرفت و در سال 1978 در مقاله ای تحت عنوان اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیرنده ارائه شد. از آنجا که این مدل توسط این سه نفر ارائه گردید به مدل CCR که از حروف اول نام سه فرد فوق تشکیل شده است معروف گردید (مهرگان، 1387). 1-1-6-2- مدل CCR همانگونه که در بالا اشاره شد نام این الگو از حروف اول، نام سه محقق به وجود آورنده آن یعنی چارنز، کوپر و رودز گرفته شده است و به عنوان پایه ای، برای شکل گیری سایر الگوها در DEA مطرح می باشد. این الگو، دارای بازره ثابت به مقیاس است و سعی دارد، با انتخاب وزن های بهینه، برای متغیرهای ورودی و خروجی واحد تحت بررسی، کسر کارآیی این واحد (واحد صفر) را، به گونه ای بیشتر کند که کارایی سایر واحدها، از حد بالای یک، تجاوز نکند (خواجوی و همکاران، 1384). طبق مدل نسبت کارایی (CCR) کارایی حاصل مجموع موزون خروجی ها به مجموع موزون ورودی ها می باشد. محاسبه این نسبت برای هر واحد سازمانی (j) که دارای m ورودی و s خروجی است از رابطه زیر بدست می آید. Max Z0=r=1suryr0i=1mvixi0 s.t : r=1suryrji=1mvixij≤1 ur,vi≥0 بطوریکه xij میزان ورودی iام واحد j ام (m تا i=1)، yrj میزان خروجی rام واحد jام (s تا r=1). ur وزن خروجی r ام و vi وزن ورودی iام است. تعداد واحدهای مورد بررسی نیز عبارتند از : n تا j=0 مدل های مذکور چون یک مدل برنامه ریزی کسری است با دوبار تغییر متغیر به یک مدل برنامه ریزی خطی تبدیل می شود. در مدلهای این روش برای افزایش کارایی یا ورودی را ثابت و خروجی را حداکثر می کنیم و یا خروجی را ثابت و ورودی را حداقل می کنیم. بر این اساس مدلهای تحلیل پوششی داده ها را ورودی محور یا خروجی محور می نامیم. بنابراین یک مدل مضربی CCR ورودی محور بصورت زیر خواهد بود )کاظمی و همکاران، 1386) MaxZ0=r=1suryr0 s.t : i=1mvixi0=1 r=1suryrj-i=1mvixij≤0 ur,vi≥0 مدل فوق را در اصطلاح و ادبیات DEA مدل مضربی نیز می نامند. برای مدل فوق می توان مدل دوگانی را توسعه داد که در ادبیات DEA مدل پوششی نامیده می شود و به فرم زیر است(خلیلی دامغانی،1391). minθ0 s.t : j=1nλjxij≤θ0xi0, i=1,…,m j=1nλjyrj≤θ0yr0, r=1,…,s λj≥0 , j=1,…,n برای ساخت مدل CCR برای هر واحد مورد بررسی و محاسبه کارایی آن می توان واحدهای کارا و ناکارا را مشخص و هر یک را بر حسب میزان کارایی آنها رتبه بندی کرد. البته در مدل فوق با توجه به اینکه ur و vi ، ممکن است مقادیر صفر بگیرند و لذا اهمیت ورودی ها یا خروجی های مزبور در تعیین کارایی مورد توجه قرار نگیرد، معمولا مقادیر آنها را بزرگتر از یک بسیار کوچک (مثلɛ) در نظر می گیرند و آن را مدل اصلاح شده CCR ورودی محور می نامند(کاظمی و همکاران، 1386). 2-1-6-2- مدل BCC یکی از ویژگیهای مدل تحلیل پوششی داده ها ساختار بازده به مقیاس آن می باشد. بازده مقیاس می تواند ثابت یا متغیر باشد. بازده به مقیاس ثابت بدان معناست که افزایش در مقدار ورودی منجر به افزایش خروجی به همان نسبت می شود. در بازده متغیر، افزایش خروجی بیشتر یا کمتر از نسبت افزایش در ورودی است. مدل های CCR از جمله مدل های بازده ثابت نسبت به مقیاس است. مدل های بازده ثابت به مقیاس زمانی مناسب است که همه واحدها در مقیاس بهینه عمل کنند. در ارزیابی واحدها هرگاه فضا و شرایط رقابت ناقص محدودیت هایی را در سرمایه گذاری تحمیل کند موجب عدم فعالیت واحد در مقیاس بهینه می گردد. در سال 1984، بنکر، چارنز و کوپر با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه کردند که با توجه به حروف اول نام انان به مدل BCC شهرت یافت. مدل BCC مدلی از انواع مدل های تحلیل پوششی داده ها است که در ارزیابی کارایی نسبی واحدهایی با بازده متغیر نسبت به مقیاس می پردازد. مدل BCC برای ارزیابی کارایی تحت بررسی به صورت زیر می باشد. Max E=r=1suryr0+u0i=1mvixi0 s.t. r=1suryrj+u0i=1mvixij≤1 j=1,2,…,n vi≥ε , i=1,2,…,m ur≥ε, r=1,2,…,s u0free مدل غیرخطی فوق با متغیرهای چارنز و کوپر، به یک مدل خطی به فرم زیر تبدیل می شود: Max E=r=1suryr0+u0 s.t. r=1suryrj+u0-i=1mvixij≤0 j=1,2,…,n i=1mvixi0=1 vi≥ε, i=1,2,…,m ur≥ε , r=1,2,…,s u0free ثانویه مدل BCC یا همان فرم پوششی آن به صورت زیر خواهد بود. minθ0 s.t. j=1j≠0nλjxij≤θ0xi0 , i=1,…,m j=1j≠0nλjyrj≥yro , r=1,…,s j=1nλj=1 λj≥0 , j=1,…,n یک واحد در این مدل کارا است اگر تنها دو شرط زیر برقرار باشد : الف) مقدار تابع هدف برابر با یک باشد. ب) تمامی متغیرهای کمکی مقدار صفر داشته باشند(خلیل دامغانی، ). 3-1-6-2- رابطه تعداد ورودی ها و خروجی ها با تعداد DMU مسئله قابل توجه در الگوی CCRآن است که اگر تعدادDMU ها در مقایسه با تعداد ورودی ها و خروجی ها، اختلاف چندانی نداشته باشد، پس از حل مسئله خواهیم دید که بیشتر DMUها کارا خواهند شد. یوسفیان و همکاران (1991) در تحقیق خود بیان می کنند که در حالت کلی، مجموع تعداد ورودی ها و خروجی ها در مدل DEAبهتر است بیشتر از 13 تعداد DMUهای تحت بررسی نباشد(قنبری،1391). تعداد DMUهای تحت بررسی ⩾ 3(تعداد ورودی ها+تعداد خروجی ها) 4-1-6-2- ویژگی های مدل تحلیل پوششی داده ها تکنیک تحلیل پوششی داده ها در عین حال که کلیه ویژگی های تابع تولید را داراست، مشکلات استفاده از روش های پارامتریک را نیز ندارد. به علاوه، تکنیک تحلیل پوششی داده ها، قابلیت ها و ویژگی های خاصی نیز دارد که آن را از سایر روش ها متمایز می کند. اولین ویژگی تکنیک DEAارزیابی واقع بینانه آن نسبت با سایر روش ها ست. ویژگی مهم دیگر ارزیابی مدل های DEA، ارزیابی توأم مجموعه ای از عوامل است. درDEAعوامل نهاده ای و ستاده ای توأمان ارزیابی می گردند و محدودیت تک نهاده ای و تک ستاده ای وجود ندارد. از ویژگی های مدل های DEA،ویژگی جبرانی بودن آنهاست. این ویژگی، به واحد تصمیم گیرنده اجازه می دهد کمبود یاضعفستاده هایش رابه کمک ستاده های دیگر جبران کند و یا مصرف اضافی در بعضی از نهاده هایش را با صرفه جویی در نهاده های دیگر جبران نماید. برخی دیگر از ویژگی های این تکنیک عبارتند از : راهکارهای بهبود کارایی را تعیین می نماید. به کمک این راهکارها، واحدهای ناکارا می توانند عوامل ناکارایی خود را شناخته و تصحیح کنند. بازده به مقیاس واحدها را تخمین می زند. بر اساس این تخمین ها، واحدها به سه دسته بازده نزولی، صعودی و ثابت نسبت به مقیاس تقسیم می شوند. واحدهای با بیشترین اندازه بهره وری را تعیین می کند. این واحدها، واحدهای کارایی هستند که بهترین اندازه را دارند. پیشرفت یا پیشرفت تکنیکی واحدها را در یک فاصله زمانی مشخص تعیین می کند. نهاده هایی که باعث تراکم شده را مشخص کرده، میزان تراکم آنها را مشخص می نماید. ارزیابی عملکردی پویا از واحدها ارائه می دهد که سیستم کنترلی در اختیار مدیر برای ارزیابی واحدهای تحت مدیریتش قرار می دهد(قنبری،1391). 5-1-6-2- اشکالات مدل DEAکلاسیک استفاده همیشگی از این مدل ممکن است مشکلاتی دارد. در جریان استفاده از این مدل ممکن است دو مشکل اساسی رخ دهد. نخست، این مدل قدرت کمی برای تفکیک واحدهای سازمانی کارا دارد و تعداد زیادی از واحدهای سازمانی را به عنوان واحدهای کارا، روی مرز کارایی معرفی و ارائه می نماید. دوم اینکه حتما باید تعداد واحدهای سازمانی از یک حد خاصی بیشتر باشد تا جواب،قابل اعتبار باشد؛ یعنی این مدل زمانی که واحدهای سازمانی نسبتا کم باشند، قابل اعتبار نبوده و در این صورت تعداد زیادی از واحدها را کارا معرفی می نماید. مسئله ضعف قدرت تمایز، زمانی ظهور می کند که تعداد واحدهای تحت ارزیابی به اندازه کافی در مقایسه با مجموع تعداد ورودی ها و خروجی ها بزرگ نباشد. در این حالت مدل های کلاسیک تعداد زیادی از واحدهای تصمیم را به عنوان کارا معرفی می کنند. کاربرد وسیع DEAدر ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم گیرنده، محققان را بر آن داشته تا با استفاده از سایر تکنیک ها و ترکیب آنها با DEA، برخی از نقاط ضعف تکنیک DEAرا جبران نمایند(قنبری،1391). 7-2- رتبه بندی واحدهای تصمیم گیری همانطور که در بحث پیرامون نقاط قوت و ضعف تحلیل پوششی داده ها بیان شد، این مدل با اندازه گیری کارایی نسبی واحدهای تحت بررسی پرداخته و قابلیت رتبه بندی کامل این واحدها را ندارد. در واقع تحلیل پوششی داده ها واحدهای تحت بررسی را به دو گروه واحدهای کارا و ناکارا تقسیم می کند که در آن امتیاز واحدهای کارا برابر یک و واحدهای غیرکارا کمتر از یک می باشد. در ساده ترین حالت می توان واحدهای غیرکارا را با استفاده از امتیاز کارایی آن ها رتبه بندی کرد لیکن واحدهایی که امتیاز کارایی آن ها برابر یک می باشد را نمی توان با استفاده از مدلهای کلاسیک تحلیل پوششی داده ها رتبه بندی نمود. در این بخش به معرفی برخی روش های رتبه بندی واحدهای کارا خواهیم پرداخت. در سال 1993 پی.اندرسون و ان.سی.پترسون مدلی را برای رتبه بندی واحدهای کارای ناشی از حل مدل تحلیل پوششی داده ها توسعه دادند. با استفاده از این مدل واحدهای کارا می توانند امتیازی بیش از یک دریافت کنند و نظیر واحدهای غیرکارا رتبه بندی شوند. روش کار مدل اندرسون-پترسون به این صورت است که پس از حل مدل مضربیCCR ورودی محور و تعیین واحدهای کارا و غیرکارا، چنانچه واحد تحت بررسی واحد کارای K ام باشد از طریق حل مدل زیر امتیاز کارایی واحد محاسبه خواهد شد. Max Zk=r=1suryrk St: i=1mvixik=1 r=1suryrj- i=1mvixij ≤0 j=1,…,n ur,vi≥ε مدل پوششی روش فوق نیز به شرح زیر است : Min yo=θ-εr=1ssi++i=1msr- j=1nλjxij+si-=θxiki=1,…,m j=1nλjyrj+si+=yrkr=1,…,s λj≥0,sr-≥0,si+≥0 علامت در آزاد θ در مدل BCC محدودیت j=1nλj=1 به مجموعه محدودیت های اضافه می گردد. در مرحله بعد محدودیت های مربوط به واحدهای کارایی که امتیاز آن ها در مدل فوق معادل یک شده را حذف و دوباره مدل حل می شود. در صورتی که واحد K واحدی کارا باشد در مدل مضربی محدودیت دوم به صورت ذیل خواهد بود: r=1suryrj-i=1mvixij≤0j=1,2,…,n j≠0 و در مدل پوششی محدودیت اول و دوم مدل به صورت زیر می گردد : j=1nλjxij+si-=θxiki=1,…,m j=1nλjyrj+si+=yrkr=1,…,s از آنجا که در مرحله دوم محدودیت مربوط به واحد تحت بررسی که حد بالای آن عدد 1 می باشد حذف می شود مقدار کارایی می توانند بیش از یک گردد. به این ترتیب واحدهای کارا با امتیازاتی بالاتر از یک رتبه بندی می گردند. یکی دیگر از روش های رتبه بندی واحدهای کارا استفاده از مدل «کارایی متقاطع» می باشد که توان بالایی در تفکیک پذیری واحدهای کارا دارد. در سال 1996 تورگرسن مدلی به منظور رتبه بندی واحدهای کارای ناشی از حل مدل تحلیل پوششی داده ها معرفی کرد. بر اساس این روش میزان اهمیت یک واحد کارا به عنوان الگویی برای واحدهای غیرکارا سنجیده می شود. شاخص الگو برداری در این روش در دو مرحله محاسبه می شود. سپس مدل زیر برای مقایسه واحدهای کارا بر اساس شاخص الگو برداری توسعه می یابد. گروه دیگری از روش های رتبه بندی مبتنی بر کاربرد روش های آماری می باشند که از آن جمله می توان به همبستگی استاندارد، تجزیه و تحلیل تفکیک خطی و تجزیه و تحلیل شاخص های تفکیک خطی اشاره نمود(سالک روشنی،1390). 1-7-2- روش شاخص کمینه حداکثر زیان(پشیمانی) در ارزیابی بازه ای کارایی، از آنجایی که امتیاز کارایی نهایی برای هر واحد تصمیم گیری بوسیله یک بازه نشان داده می شود، یک رویکرد رتبه بندی عملی ساده برای مقایسه و رتبه بندی کارایی واحدهای مختلف مورد نیاز است. تعدادی رویکرد برای رتبه بندی اعداد بازه ای قبلا توسعه داده شده بودند ولی همه آن ها کاستی هایی را دارا بودند. خصوصا هنگامی که اعداد بازه ای دارای مرکز مشترک و عرض متفاوت بودند، قادر به شناسایی و تمایز بین آن ها نبودند. در اینجا ما روش MRA توسعه یافته توسط وانگ و همکارانش را معرفی می کنیم. این رویکرد دارای تعدادی ویژگی های جالب است که می توان از آن ها برای مقایسه و رتبه بندی کارایی بازه ای واحدهای تصمیم گیری استفاده کرد حتی در صورتی که دارای مرکز مشترک و شعاع متفاوت باشند. روش به صورت زیر خلاصه می شود: با در نظر گرفتن Ai= aiL,aiU=mAi,wAii=1,…,n به عنوان بازه های کارایی واحدهای تصمیم گیری ، mAi=12aiR+aiL و wAi=12(aiR-aiL) نشان دهنده مرکزها و عرض آن ها می باشد. با فرض اینکهAi= aiL,aiU به عنوان بهترین بازه کارایی انتخاب شود و b=maxj≠iajU ، واضح است که اگر aiLAi2>Ai3>…>Ain می باشد، که نماد < به معنی بهتر و مقدم تر می باشد(صانعی و همکاران، 90). روش رتبه بندی بالا، روش کمینه حداکثر زیان یاMRA نامیده می شود که ویژگی های زیر را داراست : ویژگی 1: اگر A=aL,aU و B=bL,bU دو بازه کارایی باشند. حال اگر aL⩽bL و aU⩽bU آنگاهRA⩾RB ویژگی 2: اگر Ai= aiL,aiU=mAi,wAi و B=bL,bU=mB, wB دو بازه کارایی باشند. اگر A مشمول B باشد یعنی aL⩾bL اما aU⩽bU آنگاه : اگر mA P mB آنگاه RA f RB، اگر mA= mB آنگاه RA= RB، اگر mA f mB آنگاه RA p RB . ویژگی 3: اگر Ai= aiL,aiU=mAi,wAi ، B=bL,bU=mA, wBو C=cL,cU=mA, wC سه بازه کارایی باشد که مرکز یکسان دارند. اگر wA p wBp wC آنگاه RA p RB و RA p RC شکل( 1-2). سه بازه متحد المرکز A,B,C ویژگی اول نشان می دهد که برای دو بازه که تو در تو نیستند، هر بازه ای با حد پایین و بالا بزرگ تر، مطلوب ار است. ویژگی 2 می گوید که چگ.نه روش MRA بازه های تو در تو را رتبه بندی می کند. در این وضعیت ترتیب ایجاد شده تنها به مرکز بازه ها بستگی دارد اگر منطبق بر هم نباشند. اما اگر بازه ها متحدالمرکز باشند به ویژگی 3 نیازمندیم. ویژگی 3 نشان می دهد بازه های با شعاع کوچکتر مطلوب تر هستند(Wang and el, 2005). 8-2- تئوری منطق فازی تئوری مجموعه های فازی برای سر و کار داشتن با مفهوم رتبه بندی ارزش واقعیت جزئی از کاملا درست تا کاملا غلط،توسعه داده شده است. تئوری مجموعه فازی به ابزار برجسته ای برای سر و کار داشتن با عدم دقت و تعیین ابهام در اندازه،ایجاد راه حل های قدرتمند و با حداقل هزینه برای مسائل دنیا واقعی، تبدیل شده است. برا ساس گفته های زاده (1975) نشان دادن معقول وضعیت های پیچیده توسط متغیرهای کمی قراردادی سخت است و ضروری است که از متغیرهای زبانی که ارزش آنها بوسیله کلمات یا جملاتی که به صورت زبان طبیعی یا ساختگی بیان می شوند، نشان داده می شود. ویژگیهایی مانند پتانسیل کار کردن با متغیرهای زبانی،هزینه پایین محاسبات و سهولت درک و فهم آن، باعث شهرت این رویکرد شده است. جبر تئوری فازی توسعه داده شده توسط زاده(1965) ساختار رسمی تئوری می باشد که به راه حل عدم دقت و ابهام در محیط های نامشخص اجازه برآورد می دهد.(Hatami Marinabi, Emruznejad,Tavana,2011) هنگام بکار گیری این تئوری برای حل مسائل اندازه گیری عملکرد یا پیش بینی،منطق فازی از متخصص حوزه دانش مربوطه کمک گرفته و با استفاده از حساب فازی سیستم های استنتاج فازی تولید می کند. منطق فازی ابزاری از تئوری مجموعه فازی می باشد که به طور خاص برای سر و کار داشتن با اطلاعات مبهم فرایند با تابع عضویت متغیر بکار می رود. عملکرد فازی یک فرایند"حلقه-فازی-حلقه"برای یک سیستم واقعی که ورودی اصلی و خروجی نهایی آن ها باید متغیرهای حلقه ای باشند، اما فرایند واسطه ای(میانه) یک فرایند استنتاجی فازی می باشد. استنتاج فازی روشی است که ارزش بردار ورودی را تفسیر می کند و بوسیله ابزارهای برخی مجموعه های قواعد فازی، به خروجی ارزش تخصیص می دهد. در مجموعه سنتی،یک عامل یا متعلق به مجموعه است یا متعلق به مجموعه نیست(Udoncy olugu,Yew wong,2009). 9-2- اعداد فازی عدد فازی، یک مجموعه فازی (A) روی R (اعداد حقیقی) است که حداقل سه شرط زیر را ارضا نماید. A باید یک مجموعه فازی نرمال باشد. Aα باید یک بازه بسته روی هر مقدار α∈0,1 باشد. مجموعه پشتیبان suppA باید محدود باشد. از آنجایی که هر برش α از هر عدد فازی باید یک بازه بسته باشد در نتیجه هر عدد فازی یک مجموعه فازی محدب می باشد. البته عکس این مطلب لزوما صادق نیست. اشکال معروف و پرکاربرد اعداد فازی عبارتند از : عدد فازی مثلثی عدد فازی ذوزنقه ای عدد فازی گوسی عدد فازی زنگوله ای عدد فازی سیگمویدال افزایشی یا کاهشی 1-9-2- متغیرهای کلامی اعداد فازی نقش مهمی در فرموله کردن کمی متغیرهای فازی دارند. متغیرهای فازی می توانند متغیرهای کلامی و اعداد فازی بیانگر متغیرهای کلامی باشند. متغیرهای کلامی به مفاهیم کلامی مانند، خیلی کوچک، متوسط، بزرگ و ... گفته می شود. به عنوان مثال از متغیرهای کلامی به شکل(1-2) توجه نمائید. نمودار(2-2). نمونه ای از متغیرهای کلامی در بیان عملکرد در تعیین تابع عضویت متغیرهای کلامی، یکی از متغیرها به عنوان متغیر پایه فرض شده و تابع عضویت برای آن متغیر تعیین می شود. سپس تابع عضویت سایر مقادیر کلامی با استفاده از فرمولهایی بدست می آید. به عنوان مثال فرض کنید مقدار کلامی A به عنوان متغیر پایه در نظر گرفته شود. آنگاه سایر مقادیر کلامی می توانند بصورت ذیل بدست می آیند. مقدار کلامی "کوچک" : متغیر پایه = A کوچک خیلی=A2=μAx2x کوچک خیلی خیلی=A4=μAx4x کوچک بیشتر کمی=A1.25=μAx1.25x کوچک کم کمی=A0.75=μAx0.75x کوچک خیلی نه=1-A2=1-μAx2x کوچک حدودا=A=μAxx بزرگ=1-A=1-μAxx متوسط=1-A0.5=1-μAx0.5x بزرگ خیلی=1-A2=1-μAx2x نمایش شماتیک اشکال مختلف متغیرهای کلامی در شکل (2-2) آمده است. نمودار (3-2). اشکال مختلف تابع عضویت متغیرهای کلامی 2-9-2- عملیات ریاضی بر روی اعداد فازی فرض کنید علامت * بیانگر هر یک از چهار عمل اصلی ریاضی باشد و دو عدد فازی B,A روی مجموعه اعداد حقیقی تعریف شده است. آنگاه معادله A*B بصورت ذیل تعریف می شود. A*BZ=supz=x*y minμAx,μBy∀z∈R در نتیجه برای چهار عمل اصلی ریاضی در اعداد فازی خواهیم داشت. A+BZ=supz=x+y minμAx,μBy A-BZ=supz=x-y minμAx,μBy A×BZ=supz=x×y minμAx,μBy A/BZ=supz=x/y minμAx,μBy به عنوان مثال در شکل (3-2) جمع دو عدد فازی مثلثی و در شکل (4-2) ضرب دو عدد فازی به تصویر کشیده شده است. نمودار(4-2). جمع دو عدد فازی مثلثی نمودار(5-2). ضرب دو عدد فازی عملیات ریاضی چهار عمل اصلی در اعداد فازی مثلثی بصورت زیر نیز قابل اعمال می باشد. فرض کنید دو عدد فازی مثلثی A=a1,a2,a3 و B=b1,b2,b3 در دست باشند آنگاه خواهیم داشت : A+B=a1+b1,a2+b2,a3+b3 قرینه یک عدد فازی مثلثی بصورت زیر می باشد. -B=-b3,-b2,-b1 در نتیجه تفاضل دو عدد فازی مثلثی بصورت زیر خواهد بود. A-B=a1-b3,a2-b2,a3-b1 حاصل ضرب و تقسیم دو عدد فازی مثلثی دیگر یک عدد فازی مثلثی نیست و لیکن به عنوان یک تقریب می توان فرض نمود که حاصل یک عدد فازی مثلثی است و مؤلفه های آن بصورت زیر بدست می آیند. A×B=a1×b1,a2×b2,a3×b3 A/B=a1/b3,a2/b2,a3/b1 3-9-2- تبدیل فازی به کلاسیک بکارگیری اطلاعات فازی در تصمیم گیری، محاسبات و مدلسازی با پیاده سازی نتایج فازی در دنیای واقعی تفاوت دارد. علیرغم اینکه بسیاری از اطلاعات که هر روز انسانها با آنها سرو کار دارند فازی هستند، بسیاری از اقدامات یا تصمیماتی که اتخاذ و پیاده می شوند قطعی است. تصمیماتی که توسط ما اتخاذ می شوند، سخت افزارها و کامپیوترهایی که استفاده می کنیم، همگی بر اساس نظریه باینری (دودوئی) عمل می کنند. به عنوان مثال اگر می خواهیم بر روی تولید یک محصول جدید تصمیم گیری کنیم دو حالت وجود دارد، یا تولید می کنیم و یا تولید نمی کنیم، نمی توانیم بگوییم که تقریبا تولید می کنیم. لذا جاییکه تحلیل و محاسبات با اطلاعات فازی انجام می شوند و یا یک مدلی بر اساس ساختار فازی و اطلاعات ورودی فازی ایجاد می شود یا باید محاسبات و مدل طوری عمل نماید که خروجی آن که یک تصمیم و یا اقدام قطعی باشد (البته نه در همه موارد، بلکه در مواردی که ماهیت تصمیم حکم می کند که باید قطعی باشد) و یا اینکه با اعمال یکسری عملگرهایی نتیجه فازی به نتیجه کلاسیک تبدیل شود. در این بخش راههای مختلف تبدیل یک مجموعه فازی به یک مجموعه کلاسیک و یا به یک مقدار (ارزش) واحد بررسی می شوند. 1-3-9-2- روش های تبدیل فازی به قطعی در این بخش روشهای مختلف تبدیل یک مجموعه (عدد) فازی به یک مجموعه (عدد) کلاسیک تشریح می گردند. 1-1-3-9-2- روش برش α برای یک مجموعه فازی A ، مجموعه برش α که با Aα نشان داده می شود 0≤α≤1 یک مجموعه کلاسیک است و اعضاء آن، اعضایی هستند که درجه عضویت آنها در مجموعه فازی A ، بزرگتر یا مساوی α می باشد. Aα=x⃓μAx≥α توجه داشته باشید که مجموعه برش α ، یک مجموعه با درجه پایین نیست، بلکه یک مجموعه کلاسیک است که از مجموعه فازی والد A مشتق می شود. هر مجموعه فازیA ، می تواند به بی نهایت مجموعه کلاسیک Aα تبدیل شود. زیرا بی نهایت مقدار در بازه 0≤α≤1 وجود دارد. 2-1-3-9-2- روش درجه عضویت حداکثر به این روش، روش ارتفاع نیز گفته می شود. در این روش یک مجموعه (عدد) فازی تبدیل به یک عدد کلاسیک که بیشترین درجه عضویت را در مجموعه (عدد) فازی دارد، می شود. μAz*≥μAz∀z∈Z که در شکل (5-2) نیز به تصویر کشیده شده است. نمودار (6-2). روش درجه عضویت حداکثر 3-1-3-9-2- روش مرکز ثقل این روش که روش مرکز ناحیه نیز نام دارد بیشترین کاربرد را نسبت به سایر روشها دارد. و به شرح زیر می باشد : Z*=μAz.zdzμAzdz جاییکه نماد ∫ باشد، انتگرال جبری می باشد و در شکل (6-2) به تصویر کشیده شده است. نمودار (7-2). روش مرکز ثقل 4-1-3-9-2- روش میانگین موزون این روش صرفا برای مجموعه (عدد) فازی با تابع عضویت متقارن معتبر است و به شرح زیر می باشد. Z*=μAz.zμAz نماد ∑ ، جمع جبری می باشد. مفهوم این روش در شکل (7-2) به تصویر کشیده است. نمودار (8-2). روش میانگین موزون که بر اساس شکل فوق عدد کلاسیک قطعی طبق روش میانگین موزون بصورت زیر بدست می آید. Z*=a0.5+b0.90.5+0.9 5-1-3-9-2- روش درجه عضویت حداکثر-میانگین این روش که به نام " میانه حداکثر" نیز معروف است خیلی نزدیک به روش اول می باشد. البته به غیر از حالتی که ناحیه حداکثر محدود به یک نقطه نیست. این روش بصورت زیر است : Z*=a+b2 جائیکه a، b در شکل(8-2) نشان داده شده اند(شوندی، 1384). نمودار (9-2).روش درجه عضویت حداکثر- میانگین 10-2- پیشینه تحقیق کارهای متعددی در زمینه ارائه مدل تحلیل پوششی داده های فازی انجام شده که در زیر به برخی از مطالعات داخلی انجام شده در این زمینه اشاره می کنیم : احمد کوچک راده و صابر ساعتی در سال 1378 مقاله ای را با عنوان حل مدل BCC فازی در مدل تحلیل پوششی داده ها ارائه داده اند.آن ها در این مقاله مدل BCC فازی با داده های فازی مثلثی را ارائه داده و با به کار گیری روش برش آلفا آن را به مدل برنامه ریزی خطی قطعی تبدیل کرده و روش حل آن را نیز نشان داده اند. عالیه کاظمی و همکاران در سال 1386 مقاله ای را در زمینه تحلیل پوششی داده های فازی ارائه دادند که در آن از این مدل برای ارزیابی پالایشگاه های نفت کشور استفاده شده است. در این مقاله برای رتبه بندی 9 پالایشگاه نفت کشور ورودی و خروجی های مدل DEA را به صورت اعداد فازی مثلثی در نظر گرفته است. دکتر عباسعلی نورا و سارا فناطی رشیدی در مقاله ای مدلهای DEA را برای بهبود بخشی واحدهای ناکارا در حالت فازی بررسی کرده اند.در این مقاله آن ها با فرض فازی بودن ورودی و خروجی ها، برای هر DMU ورودی ها را به میزان معینی افزایش داده و با استفاده از مدلهای DEA در صورت ثابت ماندن کارایی یا بهبود آن مقدار خروجی ها را تخمین می ردند. عادل حاتمی ماربینی و صابر ساعتی به همراه احمد ماکوئی در مقاله خود برای ارزیابی عملکرد صنایع خدماتی از رویکرد رتبه بندی فازی استفاده کرده اند. در این مقاله آن ها به دلیل نادقیق و مبهم بودن داده های واقعی از روش رتبه بندی اعداد فازی، مدل CCR در تحلیل پوششی داده های فازی مورد مطالعه قرار داده اند. این مدل برای یک بررسی کارایی مجموعه واقعی از 16 بانک مورد استفاده قرار گرفت. منصور مومنی به همراه سمیه خدایی و مجتبی بشیری در سال 1388 مقاله ای را دزر زمینه کاربرد مدل ترکیبی روش کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها ارائه داده اند که در آن این مدل را برای ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی شهرستان های تهران بکار برده اند.در این مقاله در ابتدا میزان عملکرد شعب با استفاده از روش کارت امتیازی متوازن سنجیده شده و سپس کارایی این سعب با توجه به وجود داده های غیر قطعی در شاخص های طراحی شده توسط مدل BSC، با استفاده از تحلیل پوششی داده های فازی اندازه گیری خواهد شد. احمد رضا جعفریان مقدم و کیوان قیصری در سال 1389 مقاله ای با عنوان "مدل پویای چند هدفه تحلیل پوششی داده های فازی" ارائه داده اند. آن ها در این مقاله به دنبال توسعه ی مدل چند هدفه تحلیل پوششی داده ها با به کارگیری داده های فازی بوده اند تا بتوانند تغییرات داده ها در طول دوره ارزیابی را در مدل های تحلیل پوششی داده ها اعمال نمایند. نتایج مدل پیشنهادی این مقاله حاکی از آن بود که علاوه بر کاهش زمان اجرای مدل و تعیین هم زمان امتیاز کارایی واحدها، توان افتراق مدل نیز بهبود یافته بود. مقصود امیری و همکاران در سال 1389 مقاله ای را در زمینه ارائه مدلی در تحلیل پوششی داده ها برای بدست آوردن وزن های مشترک با استفاده از منطق فازی انجام داده اند.آن ها در این مقاله برای برطرف کردن ضعف های مدل سنتی تحلیل پوششی داده ها که مهم ترین آن ها تغییر وزن خروجی و ورودی های مدل می باشد، و برای اینکه بتوان کلیه واحدهای تصمیم گیری را بتوان با یک ورن سنجیده و کارایی بهینه آن ها را بدست آورد، مدلی را بر مبنای تصمیم گیری چند هدفه ارائه کردند که این مدل با روش حل مسائل چند هدفه به کمک تئوری فازی حل شده و منجر به ایجاد وزن های مشترک می شود. محمد حسین طحاری و همکارانش نیز روش ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و ماتریس درجه ترجیح را با استفاده از رویکرد فازی برای ارزیابی کارایی 10 واحد تصمیم گیری به کار برده اند. آن ها در مقاله خود یک مدل تحلیل پوششی داده ها را ارئه کرده اند که کاربر را قادر می سازد که با در نظر گرفتن داده های غیر دقیق شناسایی کند و در ادامه از روشی باعنوان ماتریس درجه ترجیح، کارایی های فازی به دست آمده از مدل ها را مقایسه ورتبه بندی نماید. از مزایای روش پیشنهادی آن ها، کاهش زمان اجرای مدل وعدم نیاز به فرضیات از پیش تعیین شده و تلاش های محاسباتی زیاد می باشد، و مقایسه نتایح آن با مدل های قطعی نشان دهنده قدرت تفکیک بالا ی مدل پیشنهادی و همبستگی نتایج آن با نتایج مدل های قطعی به میزان بالا بود. مهشید آبادیان به همراه محمود زنجیر چی و میر محمد اسعدی در سال 1391 مقاله ای را با هدف ارائه متدولوژی نوینی با رویکرد تحلیل شکست و آثار آن و تحلیل پوششی داده های فازی انجام دادند که در آن با استفاده از این روش به شناسایی آیتم های شکست کیفیت خدمات DSL پرداخته اند. آن ها در این مقاله به دلیل ابهام ارزیابی توسط خبرگان از تئوری فازی بهره گرفته و بدین منظور، موارد خطا در حوزه DSL یکی از مراکز ارائه دهنده اینترتی شناسایی و با استفاده از معیار ریسک در حالت ریسک افزاینده مورد ارزیابی قرار گرفت. مطالعات خارجی زیادی در این زمینه نیز صورت گرفته که به بعصی از آن ها اشاره می کنیم : پیجوم جیو وهیدئو تاناکا در سال 2001 مقاله ای را در زمینه ارائه یک مدل جدید از تحلیل پوششی داده ها فازی ارئه کرده اند. آن ها در این مقاله برای مقابله با عدم قطعیت موجود در داده های ورودی و خروجی واقعی،مدل CRR را با رویکرد فازی ترکیب کرده و برای نشان دادن عدم قطعیت از داده های فازی به جای داده ها قطعی استفاده کرده اند. ز.اچ چه و همکارانش در سال 2010 مقاله ای را در زمینه ارزیابی تصمیم گیری بانک های تایوان در خصوص وام ها ارائه دادند که در این مقاله برای ارزیابی تصمیم گیری تصمیمات بانک ها در خصوص وام های اعطایی به سازمان های کوچک و متوسط از روش ترکیبی رویکرد تحلیل سلسله مراتبی فازی و تحلیل پوششی داده ها استفاده کرده اند. در این مقاله آن ها برای انتخاب شاخص مهم برای ارزیابی وام دهی بانک ها از AHP فازی استفاده کرده و با استفاده از وزن های بدست آمده و روش تحلیل پوششی داده ها یک واخد اندازه گیری کامل و کرا برای تصمیمات وام دهی بانک ها، ایجاد کردند. عادل حاتمی ماربینی و صابر ساعتی به همراه مجید توانا در سال 2010 مقاله ای را در زمینه توسعه مدل تحلیل پوششی داده های فازی ارائه کردند. آن ها در مقاله خود به دلیل اینکه داده های دنیا ی واقعی اغلب نادقیق و مبهم می باشند، از یک چارچوب چهار مرحله ای روش تحلیل پوششی داده ها فازی استفاده کرده اند. در این مقاله دو DMU فرضی به نام ها ی واحدهای ایده آل و واحد با عملکرد پایین در نظر گرفته می شوند که به عنوان نقاط مرجع برای ارزیابی مجموعه استراتژی های سرمایه گذاری فناوری اطلاعات براساس فاصله هندسی این مجموعه ها از این نقاط مرجع، استفاده می شوند. در این روش بهترین کارایی نسبی فازی واحدهای ایده آل و بدترین کارای نسبی فازی واحدهای دارای بدترین عملکرد با هم ترکیب شده و برای رتبه بندی واحدها بکار می رود. عادل حاتمی در مقاله دیگری را نیز به همراه علی امروزنژاد و مجید توانا در سال 2011 در زمینه طبقه بندی و بازنگری روش های متعدد تحلیل پوششی داده ها فازی انجام داده اند. در این مقاله آن ها جدول طبقه بندی را با چهار طبقه اولیه با نام های رویکرد تلورانس، رویکرد مبتنی بر سطح آلفا، رویکرد رتبه بندی فازی و رویکرد احتمال ارادئه داده اند. میتات زیدان و همکارانش نیز در سال 2011 مقاله ای را در زمینه معرفی یک روش ترکیبی جدید برای ارزیابی و انتخاب تامین کننده ها در ترکیه ارائه داده اند.در این مقاله آن ها برای افزایش کیفیت ارزیابی تامین کننده ها یک رویکرد جدید را معرفی کردند که در آن متغیرهای کیفی و کمی را با هم در نظر می گیرد و به ارزیابی تامین کننده ها بر اساس کارایی و اثربخشی آن ها می پردازند. این روش که در یکی از کارخانه های بزرگ خودروسازی ترکیه تست شده است دارای دو مرحله بوده، در مرحله اول ابتدا با ارزیابی عملکرد کیفی با استفاده از AHP فازی انجام گرفته و پس از بدست آوردن وزن شاخص ها، از روش TOPSISبرای یافتن رتبه بندی تامین کننده ها استفاده کرده و در نهایت برای استفاده از تحلیل پوششی داده ها متغیرهای کیفی به متغیرهای کمی تبدیل می شوند. در مرحله دوم نیز مدل DEA را با استفاده از یک ورودی مصنوعی و چهار متغیر خروجی اجرا کردند. محسن رستمی مالخلیفه و الهه ملاییان در سال 2012 از ترکیب روش تحلیل پوششی داده ها و تئوری فازی برای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین استفاده کرده اند. در این مقاله آن ها برای این منظور روش تحلیل پوششی داده ها ی شبکه ای را با تئوری فازی ترکیب کرده و ورودی ها و خروجی های مدل خود را به صورت داده های فازی در نظر گرفته اند. این روش برای غلبه بر ضعف های مدل DEA سنتی با توجه به نادقیق و مبهم بودن داده های دنیا واقعی بکار برده شده بود. مهرداد حمیدی هدایت و مرتضی باقرپور نیز در سال 2012 رویکردی سیستمی را برای ارزیابی عملکرد سازمان های پروژه ای با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده های فازی دو سطحی ارائه دادند. در این مدل با در نظر گرفتن ورودی ها و خروجی های متفاوت در طول فرایند سلسله مراتبی تعداد زیادی شاخص های فرعی ایجاد کردند. از آنجایی که داده های آن ها ترکیبی از شاخص های کیفی و کمی بوده استفاده از منطق فازی برای آن ها اجتناب ناپذیر بوده است. در اغلب پژوهش های پیشین روش های تحلیل پوششی داده ها، AHP و TOPSIS را با داده های فازی ترکیب کرده و برای ارزیابی و رتبه بندی سازمان ها از آن استفاده کرده اند. در این پژوهش ها برای حل مدل از دو رویکرد خوشبینانه و بدبینانه که برای به دست آوردن حد بالا و حد پایین کارایی به کار می روند، استفاده شده است. در این روش بری هر کدام از رویکردها از مجموعه محدودیت های متفاوتی استفاده می شود که منجر به ایجاد مرزهای کارایی متعددی برای واحدها می شود که این به نوبه خود مقایسه دقیقی بین کارایی واحدها را غیرممکن می سازد. بنابراین در این پژوهش ما به دنبال توسعه مدل تحلیل پوششی داده ها فازی به گونه ای هستیم که این نقص را برطرف کنیم. برای همین منظور برای هر دو رویکرد از مجموعه محدودیت های مشابهی استفاده کردیم که این مجموعه محدودیت ها مربوز به حد بالای کارایی واحدها می باشد در واقع بهترین مرز کارایی را برای آن ها در نظر گرفتیم. با این تغییر مرز کارایی واحدی برای DMU ها در نظر گرفته می شود و مقایسه کارایی آن ها دقیق تر خواهد بود. از طرفی با ادغام این دو رویکرد در یک مدل داده ها به صورت بازه تعریف می شدند که حد پایین آن رویکرد بدبینانه و حد بالای آن رویکرد خوشبینانه را نشان می دهد. در نتیجه با توجه به اینکه داده ها به صورت بازه می باشند، کارایی نیز به صورت بازه به دست می آید. در زمینه ی بررسی عملکرد شرکت های سیمانی نیز فعالیت های زیادی با رویکردهای متفاوت توسط افراد متعددی صورت گرفته است که به فعالیت های داخل و خارج کشور در زیر به آن ها اشاره می شود. در ابتدا به مطالعات و فعالیت های داخلی در این زمینه می پردازیم : عبدالکریم ملک نیا در سال 1378 پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در زمینه بررسی عملکرد مالی شرکت های سیمانی پذیرفته شده در بورس، انجام داده که در آن به بررسی و ارزیابی عملکرد 12شرکت های سیمانی پذیرفته شده در بورس با استفاده از روش های تحلیل همبستگی و آزمون فرض پرداخته است. سعید جعفری تیتکانلو در سال 1381پایان نامه کارشناسی ارشد خود را با عنوان تجزیه و تحلیل چند معیاره فازی برای انتخاب صادر کننده نمونه سیمان با راهنمایی دکتر مهرگان ارائه کرده است. در پایان نامه خود از بین 35 معیار 12 معیار را برگزیده و معیارهای کیفی را با استفاده تئوری فازی سنجیده و از مدل TOPSIS برای ارزیابی شرکت های و انتخاب صادر کننده نمونه استفاده کرده است. اصغر افشان جهانشاهی نیز پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در زمینه ی ارزیابی عملکرد شرکت های سیمانی با عنوان، ارزیابی عملکرد شرکت سیمان داراب بر اساس مدل تعالی سازمانیEFQM ، در سال 1385 ارائه کرده است و در آن به ارزیابی عملکرد شرکت سیمانی داراب با استفاده از مدل تعالی سازمانی EFQM پرداخته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی و آزمون T-TEST استفاده کرده است. نتایج تحقیق نیز امتیاز 44 از 100 را در مدل EFQM برای این شرکت در بر داشته است. روزبه پورجم در سال 1387 فعالیتی را در زمینه شناسایی عوامل مؤثر در بهره وری صنعت سیمان سازی ایران به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد خود ارائه داده بود، که در آن از میان شرکت های سیمانی حاضر در بورس، 4 شرکت را بر اساس میزان گردش مالی شرکت انتخاب کرده و 20 شاخص بهره وری را با استفاده از مدل سومانث انتخاب کرده و مقدار آن ها را برای هر کدام از این شرکت ها در طی دوره زمانی سال 82 تا سال 85 ،محاسبه کرده است.و بر اساس این 20 شاخص به رتبه بندی آن ها پرداخته است. معصومه دانش شکیب وصفر فضلی مقاله ای را با عنوان تفکیک شرکت های موفق و ناموفق با استفاده از رویکرد(FAHP-TOPSIS) در بورس اوراق بهادار تهران،در سال 1388 ارائه کرده اند،که در آن به ارزیابی و رتبه بندی 30 شرکت سیمانی پذیرفته شده در بورس طی بازه ی زمانی 1380-1386، با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی و تکنیک الویت بندی با تشابه به راه حل ایده آل، پرداخته است.در این مقاله برای تعیین وزن و اهمیت معیارهای مالی از تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده و شرکت ها را با استفاه از اوزان و ارزش مقداری نسبت های مالی و به وسیله تکنیک الویت بندی با تشابه به راه حل ایده آل، رتبه بندی کرده است. احمد پویان فر و همکارانش نیز مقاله ای را در رابطه با ارزیابی عملکرد شرکت های سیمانی تحت عنوان، بررسی رابطه معیارهای حسابداری و اقتصادی عملکرد با ارزش شرکت ها در صنایع سیمان و پتروشیمی بورس تهران، ارائه کرده اند. در این مقاله که در سال 1389 منتشر شده است به مقایسه و بررسی تأثیر معیارهای حسابداری و اقتصادی در ارزیابی عملکرد شرکت های صنایع سیمان و پتروشیمی حاضر در بورس تهران طی سال های 1378-1387 پرداخته شده است برای این کار از رگرسیون بوت استرپ استفاده شده است و نتایج تحقیق نشان دهنده برتری معیارهای اقتصادی و ناکافی بودن معیارهای حسابداری در ارزیابی شرکت ها بود. عادل آذر و همکارانش نیز مقاله ای را در این زمینه با عنوان، ارزیابی عملکرد شرکت های صنعت سیمان بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش FAHP و TOPSIS ، ارائه کرده اند. و در مقاله خود به ارزیابی عملکرد شرکت های سیمانی پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته و برای این منظور از تحلیل سلسله مراتبی فازی برای تعیین وزن معیارهای مختلف تصمیم گیرندگان استفاده شده و از رویکرد TOPSIS برای رتبه بندی شرکت ها استفاده کرده اند. در ابتدا به ارزیابی و رتبه بندی شرکت ها بر اساس نسبت های مالی مختلف به طور جداگانه پرداخته و در انتها با استفاده از رویکرد TOPSIS شرکت ها را بر اساس مجموع این نسبت به طور کلی رتبه بندی کرده است. سارا طالع زاده پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در زمینه ارزیابی عملکرد مالی با عنوان، بکارگیری رویکرد تحلیل مولفه های اصلی خاکستری(GPCA) در ارزیابی عملکرد مالی: شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران-صنایع سیمان،آهک و گچ، در سال 1390 ارئه کرده است.در این پایان نامه به دنبال معرفی و بکارگیری مدل تحلیل مولفه های اصلی خاکستری که ترکیبی از مدل تحلیل مولفه های اصلی و تئوری رابطه خاکستری می باشد، در ارزیابی عملکرد مالی و اعتبار مدل است. برای این منظور به ارزیابی 28 شرکت پدیرفته شده در بورس تهران طی دوره 1384-1388 پرداخته، و به منظور اعتبار سنجی مدل از تکنیک TOPSIS استفاده شده و بین نتایج حاصل از دو مدل در سال های مختلف ضریب همبستگی محاسبه شده است. ماهرخ قنبری قادی نیز در این زمینه مطالعه ای را با عنوان،شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر بهبود زنجیره تامین شرکت صنایع سیمان دشتستان، به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد خود در سال 1390 ارائه کرده است که در آن برای رسیدن به هدف مذکور در پایان نامه به بررسی وضعیت موجود پرداخته و پس از شناسایی عوامل موثر بر بهبود مدیریت زنجیره تامین شرکت دشتستان، با استفاده از AHP، که یکی از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره می باشد، نسبت به رتبه بندی آن عوامل اقدام کرده است. محمد جواد کریم خانی نیز پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در سال 1391با عنوان،شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر رقابت پذیری در سطح سازمان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی(مطالعه موردی : شرکت سیمان آبیک)، در این زمینه انجام داده است.وی در پایان نامه خود با در نظر گرفتن 3 بعد رقابت پذیری و نظر خواهی از 277 نفر از کارکنان و مدیران شرکت سیمان آبیک، برای تحلیل نتایج از آزمون کای دو استفاده کرده و رابطه ی این سه بعد که شامل منابع ورودی صنعت، موقعیت سازمان در بازار و توان خلاقیت و نوآوری را با متغیرهای دیگر شرکت را با استفاده از این آزمون به دست آورده است. در نهایت نیز به با بکارگیری تکنیک تاپسیس فازی به رتبه بندی ابعاد منابع ورودی،موقعیت در بازار و توان خلاقیت و نوآوری پرداخته است. فاطمه شعاع شرق در سال 1391 پایان نامه کارشناسی ارشد خود را تحت عنوان، ارائه مدلی جهت انتخاب تامین کنندگان سیمان در شرکت بتن شرق، انجام داده است که در آن در ابتدا با استفاده از پرسشنامه به تعیین 7 معیار مهم برای انتخاب بهترین تامین کننده پرداخته سپس با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی به وزن دهی و اولویت بندی این معیارها پرداخته، و بعد از تعیین وابستگی میان معیارها برای رتبه بندی نهایی معیارها از فرایند تحلیل شبکه ای استفاده کرده و در نهایت برای اتخاب بهترین نامین کننده براساس این معیارها به رتبه بندی شرکت های تامین کننده سیمان پرداخته است که در این رتبه ندی شرکت سیمان هگمتان رتبه اول را به دست آورده است. مجتبی کاشانی نیز در سال 1392 پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در زمینه ارزیابی عملکرد دوره ای شرکت های تولید کننده سیمان انجام داده و برای این ارزیابی که بر روی شرکت های سیمانی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است از ترکیب روش تحلیل پوششی داده ها و روش تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی (PCA)،استفاده شده است. در خارج کشور فعالیت های متعددی نیز در این زمینه انجام شده که در اینجا به بعضی از آن ها اشاره می کنیم : ال.جی بورنجو شروتی یمینیدر سال 2008 ، مقاله ای را در زمینه ی عملکرد شرکت های سیمانی هندوستان انجام داده اند که این تحقیق بر روی 17 شرکت سیمانی فعال در هندوستان با استفاده ار شاخص های مالی و غیر مالی رقابتی انجام شده است. عرفان ارتوگرول و نیلسن کراکاسگلو در سال 2009 مقاله ای را در زمینه ارزیابی عملکرد کارخانه های سیمان سازی ترکیه انجام داده اند و در آن برای این منظور از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و روش TOPSIS استفاده کرده اند. زهرا باشکایا و بورجو آوجی اوزتورک، در سال 2012 مقاله ای را در زمینه ارزیابی عملکرد شرکت های سیمانی، از تحلیل پوششی داده های فازی برای اندازه گیری کارایی شرکت های سیمانی بورس استانبول استفاده کرده است، برای این منظور با استفاده از اسناد مالی منتشر شده طی سال های 2006-2010، 15 شرکت پذیرفته در بورس اوراق بهادار استانبول به اندازه گیری کارایی مالی این شرکت ها پرداخته است. حسن رنگرز و همکارانش مقاله ای را در سال 2012 در زمینه ارزیابی عملکرد شرکت های سیمانی ارائه کرده اند. در این مقاله برای ارزیابی و رتبه بندی که بر روی شرکت های سیمانی پذیرفته شده در بورس تهران انجام شده است، از رویکرد ترکیبی AHP و TOPSIS استفاده شده است. علاوه بر آن این ارزیابی فقط بر روی شاخص های مالی انجام شده است. وحیده حاجی حسنی نیز مقاله ای را در سال 2012 در زمینه ی ارزیابی عملکرد شرکت ها ی سیمانی انجام داده است که در آن به مقایسه 28 شرکت سیمانی فعال در بورس تهران و 15 شرکت فعال در بورس استانبول پرداخته و برای این ارزیابی از روش ترکیبی AHP-TOPSISاستفاده کرده است. یاسین غلام در سال 2012 رساله دکتری خود را در زمینه تحقیق بر روی عملکرد مالی و عملیاتی واحدهای خصوصی صنعتی سیمانی انجام داده است. برای این بررسی از روش حداقل مربعات غیرخطی برای محاسبه کارایی نیروی کار استفاده کرده و برای تخمین موقعیت های رقابتی از هر دو روش پارامتریک و ناپارامتریک بهره برده است. و مقایسه ای بین بخش خصوصی و بخش دولتی در این زمینه انجام داده است. وحیده حاجی حسنی در سال 2013 مقاله ای را زمینه پیش بینی عملکرد صنعت سیمان در بورس اوراق بهادار تهران از رگرسیون منطقی استفاده کرده است، این تحقیق بر روی 28 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران صورت گرفته است.و تاثیر عوامل گوناگون را بر عملکرد بررسی کرده است. 11-2- جمع بندی در این فصل مروری بر ادبیات تحقیق داشتیم. در ابتدا به تعریف عملکرد و ارزیابی عملکرد و اهداف آن پرداختیم و اشاره ای به سیستم ها و مدل های آن داشتیم. در ادامه به شرح کارایی و انواع آن و چگونگی اندازه گیری آن پرداخته و بعد از آن اشاره به بحث بازده به مقیاس به شرح مدل تحلیل پوششی داده ها که یکی از روش های اندازه گیری کارایی می باشد و مدل کاربردی تحقیق نیز می باشد پرداختیم. در این فصل دو نوع مدل کلاسیک تحلیل پوششی داده ها و ویژگی های آن ها را شرح داده و اشکالات وارد شده بر مدل تحلیل پوششی داده ها را مرور کردیم و بعد از آن وارد بحث تئوری منطق فازی و اعداد فازی و عملیات قابل انجام بر روی آن ها شدیم و طریقه تبدیل مدل فازی به قطعی را شرح دادیم و روش هایی که برای این کار استفاده می شوند را معرفی کردیم. در انتها نیز پیشینه تحقیق و کارهایی که در این زمینه انجام داده شده را شرح دادیم. فهرست منابع 1) آذر، عادل و صفوی، سعید(1383)،"ارزیابی عملکرد سازمان براساس شاخص های جوایز کیفیت- رویکرد DEA"، دانشور رفتار،8: 1-14 2) جوهری، عباس(1387)، "تحلیلی بر وضعیت شرکت های تعاونی کانی غیر فلزی و ماشین سازی و ریخته گری"، وزارت تعاون (معاونت نظارت و بهره برداری) 3) خلیلی دامغانی، کاوه(1391)،"توسعه رویکردی ترکیبی، مبتنی بر تحلیل پوششی داده های شبکه ای- فازی و شبیه سازی جهت سنجش کارایی چابکی در فرایندهای زنجیره تامین"، پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی 4) خواجوی، شکراله، غیوری مقدم، علی(1390)،"بررسی کاربرد تحلیل پوششی داده ها در مقایسه و ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری"، پژوهش حسابداری، شماره2 5) خواجوی، شکراله، و همکاران(1384)، "کاربرد تحلیل پوششی داده ها(DEA) در تعیین پرتفویی از کارآترین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره دوم 6) سالک روشنی، اکرم(1390)، "رتبه بندی کارایی بانک ها ی منتخب سیستم بانکی ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها"، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشکاه علامه طباطبایی 7) سعادت، اسفندیار(1376)، مدیریت منابع انسانی،انتشارات سمت،چاپ دوم، تهران 8) شوندی، حسن(1384)، نظریه مجموعه های فازی و کاربردهای آن در مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شریف 9) فتحی هفشجانی، کیامرث(1388)، "توسعه مدل پویای تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی کارائی واحدهای تصمیم گیری"، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب 10)قنبری،رعنا(1390)، "ارزیابی عملکرد واحدهای مرکز معاینه فنی خودروهای سبک در سطح شهر تهران با استفاده از مدل های DEA و MCDM" ،پایان نامه کارشناسی ارشد،تهران، دانشگاه علامه طباطبایی 11) کاظمی، عالیه، منهاج، محمدباقر، مهرگان، محمدرضا و کامیاب مقدس، امین(1386)، "طراحی مدل رتبه بندی پالایشگاه های نفت کشور به روش تحلیل پوششی داده های فازی"،هفتمین کنفرانس سیستمهای فازی، دانشگاه فردوسی مشهد 12) کاشانی، مجتبی(1392)، "ارزیابی عملکرد چند دوره ای شرکت های تولید کننده سیمان با استفاده از رویکرد DEA-PCA"، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی 13) کاشانی پور، محمد(1383)،"مقایسه و ارزیابی روش های سنجش کارایی شعب بانک و الگوی مناسب(شعب بانک تجارت استان تهران)"، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران 14) کایدپور، فرجام(1390)، "سنجش کارایی شرکت های صنعت مواد دارویی بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد حداقل مربعات معمولی اصلاح شده و تحلیل پوششی داده ها"، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی 15) محمد زنجیرانی، داریوش(1386)، طراحی مدل و الگوی ارزیابی عملکرد زنجیره عرضه و توسعه فنون اندازه گیری عملکرد، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران 16) مصدق خواه، مسعود، ساکت چقوش، علیرضا(1390)،"طراحی الگوی ارزیابی عملکرد کارکنان نهادهای ارزش محور مطالعه موردی: سازمان بسیج مستضعفان"، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 19،شماره 1، 222-201 17) مهرگان، محمدرضا(1387)، مدل های کمی در ارزیابی عملکرد سازمان ها(تحلیل پوششی داده ها)،انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،چاپ دوم 18) نوو، ریموند پی(1989)، مدیریت مالی:جلد اول، ترجمه علی جهانخانی و علی پارساییان(1385)، تهران، انتشارات سمت 19) Amin, G. R., Toloo, M. (2006). Finding the most efficient DMUs in DEA: An improved integrated model, Computers & Industrial Engineering. Article in press 20)Che, Z.H, Wang, H.S, Chuang(2010), "A fuzzy AHP and DEA approach for making bank loan decisions for small and medium enterprises in Taiwan", Expert systems with Applications 21) Hatami-Marbini, Adel, Emrouznejad, Ali, Tavana,Madjid(2011),"A taxonomy and review of the fuzzy Data envelopment analysis literature :two decades of" making,European journal of operational research 22) Hatami marbini, Adel, Saber, Saati, Madjid, Tavana(2010), AN ideal-seeking fuzzy data envelopment analysis framework, Applid Soft Computing 23) Hemati, Mohammad, Danaei, Abolfazl and Shahhosseini, Mahsa(2012),"An empirical study to measure the relative efficiency and strategic planning using BSC-DEA and DEMATEL", Management Science Letters, 1109-1122 24) Jofreh, Manouchehr, Khoshbeen,Fateme,Dashgarzadeh,Khodabakhsh,The Relationship between Quality of work life and staff performance of Iranian Gas Engineering and development company 25) Lawler, E.E,Strategic Human Resources management: An Idea whose time has com, In B.Downie and M.T.Coates (eds.),Managing Human Resources in the 1999s and Beyond :Is the workplace Being Trans Formed? Kingston,Canada: IRC Press, 1995, PP. 46-70 26) Neely, A.D.Richard, A.H.Mills,J.F.Platts, K.W.Bourne, M.C.S.Gregory, M.and Kennerley, M.(1999), Performance measurement system design: developing and testing a process-based approach, International Journal of Operation & Production management, vol.20NO-10,PP19-45 27) Rostami-Malkhalifeh, Mohsen, Mollaeian, Elahe(2012), Evaluating performance supply chain by a new non-Radial network DEA model with fuzzy data,Journal of Data envelopment analysis and Decision 27) Sohrabi Haghighat, Mehdi, Khorram, Esmaile(2005), "The maximum and minimum number of efficient units in DEA with interval data", Applied Mathematics and Computation 28) Tangen, S(2004), Professional Practice performance measurement : From philosophy to practice, International Journal of Productivity and performance management, 53(8) : 726-737 29) Udoncy Olugu,Ezutah, Yew Wong, Kuan(2009),Supply chain Performance Evaluation : Trends and Challenges, American J. of Engineering and Applied sciences 30)Wang, Ying-Ming, Greatbanks, Richard, Yang, Jian-Bo(2005),"Interval efficiency assessment using data envelopment analysis",Fuzzy Sets and Systems, 153,pp.,347-370 31) Zimmermann H.J(1999),"Fuzzy set theory and its application", 3rd ed., Boston, Dordrecht, London: Kluwer Academic Publisher, pp, 11-38 32) zbranek, peter(2013),"Data Envelopment Analysis As a Tool For Evaluation Of Employees Performance", Acta Oeconomica et Informatica Abstract In this research we introduced and developed the fuzzy DEA model in away so it can be used for a more realistic and more practical evaluation. In the existent models of FDEA, the model was solved by taking the optimistic and pessimistic approach.In this method, the two approaches have different constraint sets to measure the efficiencies of DMUs, which led to adopt different production frontiers for evaluation. If the production frontier was not fixed and not unified, the comparisons among the efficiencies would become meaningless. That is why we attempt to solve this problem by using the same constraint set for each optimistic and pessimistic approach. In this article first by using the same constraint set for the both approaches we gain a common production frontier, then we Merged the optimistic and pessimistic models in one model. Finally by using α-cut method we turn edit into a deterministic model and by substituting the Variable in the model, it was converted to a linear model. We used the proposed model tomeasure the efficiency of Cement Companies. The efficiency that calculated from this model represented by the intervals, therefore, we use the MRA method for ranking this interval efficiencies, since eleven Companies with interval efficiency (1 1) get the first place together we use the AP approach to rank this eleven Companies, which Based on the results of this method, Cement companies of Tehran, Cain and Khuzestan ranked from the first to the third place. Keywords: Performance Evaluation, DEA, fuzzy logic, α-cut, MRA Allameh Tabataba'i University Faculty of management and accounting Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For Degree of Master of Science (M.Sc.) Topic Presenting a performance evaluation model by using Data Envelopment Analysis approach and Fuzzy logic (case study: Cement Companies operating in stock Exchange) By Hejaz Navasser Supervisor Dr. Maghsoud Amiri Adviser Dr. Mohammad Ali Khatami Firouzabadi