صفحه محصول - پیشینه و مبانی نظری تحقیق فرش ایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 32 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏فرش ایران
‏انسان‏ ‏بر‏ ‏اثر‏ ‏نیاز‏ ‏از‏ ‏دیرباز‏ ‏در‏ ‏اندیشه‏ ‏آن‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏زیراندازی‏ ‏مناسب‏ ‏و‏ ‏پوششی‏ ‏درخور‏ ‏برای‏ ‏خود‏ ‏آماده‏ ‏سازد‏ ‏که‏ ‏هم‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏گزند‏ ‏باد‏ ‏و‏ ‏باران‏ ‏مصون‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏هم‏ ‏بستری‏ ‏نرم‏ ‏برایش‏ ‏فراهم‏ ‏آورد‏ ‏و‏ ‏عایقی‏ ‏در‏ ‏برابر‏ ‏گرما‏ ‏و‏ ‏سرما‏ ‏باشد‏. ‏آشیانه‏ ‏پرندگان‏ ‏و‏ ‏ساقه‏‌‏های‏ ‏در‏ ‏هم‏ ‏تنیده‏ ‏گیاهان‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏الگوهایی‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏انسان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏سوی‏ ‏بافته‏‌‏ها‏ ‏سوق‏ ‏می‏‌‏داد‏. ‏انسان‏ ‏نخستین‏ ‏در‏ ‏طي‏ ‏قرنها‏ ‏به‏ ‏روش‏ ‏درهم‏ ‏تنيدن‏ ‏الياف‏ ‏گياهي‏ ‏و‏ ‏پوست‏ ‏درختان،‏ ‏به‏ ‏صنايعي‏ ‏نظير‏ ‏سبد‏ ‏بافي‏ ‏آشنا‏ ‏شده‏ ‏بود،‏ ‏و‏ ‏اكنون‏ ‏با‏ ‏بهره‏‌‏گيري‏ ‏از‏ ‏پشم‏ ‏حيواناتي‏ ‏كه‏ ‏قابليت‏ ‏زيست‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏اوليه‏ ‏را‏ ‏داشتند،‏ ‏مي‏‌‏توانست‏ ‏زير‏ ‏اندازهايي‏ ‏نه‏ ‏چندان‏ ‏نرم‏ ‏ارايه‏ ‏دهد.
‏زنان‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏كساني‏ ‏بودند‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏آغاز‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏فن‏ ‏کوشش‏ ‏بسیار‏ ‏داشتند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏بافت‏ ‏دست‏ ‏بافتهاي‏ ‏پوششی‏ ‏و‏ ‏زیراندازی‏ ‏و‏ ‏روپوش‏ ‏حيوانات‏ ‏و‏ ‏كيسه‏ ‏حمل‏ ‏مواد‏ ‏دست‏ ‏می‏‌‏یازیدند.
‏زيراندازهاي‏ ‏نخستین‏ ‏متشكل‏ ‏از‏ ‏پوست‏ ‏نرم‏ ‏حيوانات‏ ‏و‏ ‏الياف‏ ‏نرم‏ ‏گياهي‏ ‏و‏ ‏بوريا‏ ‏بود‏ ‏اما‏ ‏به‏ ‏دلیل‏ ‏گسترش‏ ‏جوامع‏ ‏اجتماعي‏ ‏و‏ ‏کاهش‏ ‏شكار،‏ ‏نياز‏ ‏به‏ ‏توليد‏ ‏بيشتر‏ ‏زيراندازهاي‏ ‏دست‏ ‏بافته‏ ‏روز‏ ‏به‏ ‏روز‏ ‏بیشتر‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏بافت‏ ‏اين‏ ‏گونه‏ ‏زيراندازها‏ ‏تكامل‏ ‏يافت.
‏کاوشهای‏ ‏باستانشناسي‏ ‏نشان‏ ‏مي‏‌‏دهد‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏بورياهاي‏ ‏بافته‏ ‏شده‏ ‏از‏ ‏ني‏‌‏هاي‏ ‏منطقه‏ ‏میان‏ ‏رودان،‏ ‏از‏ ‏هزاره‏ ‏چهارم‏ ‏و‏ ‏پنجم‏ ‏متداول‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏بافت‏ ‏گليم‏ ‏تا‏ ‏سده‏ ‏پانزده‏ ‏قبل‏ ‏از‏ ‏ميلاد،‏ ‏به‏ ‏مرحله‏ ‏بالايي‏ ‏از‏ ‏تكامل‏ ‏رسيده‏ ‏است.
‏کهن‏‌‏ترين‏ ‏دستبافته‏‌‏ای‏ ‏كه‏ ‏باستانشناسان‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏دست‏ ‏يافته‏‌‏اند،‏ ‏قاليچه‏‌‏اي‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏علت‏ ‏دستيابي‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏در‏ ‏گور‏ ‏يخ‏ ‏زده‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏فرمانروايان‏ ‏سكايي‏ ‏در‏ ‏دره‏ ‌‏پازيريك‏ ‏در‏ ‏سیبری،‏ ‏به‏ ‏نام‏ ‏قاليچه‏ ‏پازيريك‏ ‏ناميده‏ ‏شده‏ ‏است‏. ‏اين‏ ‏فرش‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏پوشش‏ ‏اسب‏ ‏به‏ ‏كار‏ ‏مي‏‌‏رفته‏ ‏هم‏ ‏اکنون‏ ‏در‏ ‏موزه‏ ‏ارمیتاژ‏ ‏لنینگراد‏
‏نگهداری‏ ‏می‏‌‏شود‏ ‏و‏ ‏صاحب‏ ‏نظران‏ ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏نقشهاي‏ ‏روي‏ ‏اين‏ ‏قالي‏ ‏كه‏ ‏شبيه‏ ‏نقوش‏ ‏اصيل‏ ‏هخامنشي‏ ‏است‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏ايراني‏ ‏مي‏‌‏دانند‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏باورند‏ ‏كه‏ ‏فرش‏ ‏پازیریک‏ ‏از‏ ‏دست‏ ‏بافتهاي‏ ‏مادها‏ ‏و‏ ‏پارت‏‌‏ها‏ (‏خراسان‏ ‏بزرگ‏ ‏قديم‏) ‏است.
‏رنگهاي‏ ‏مورد‏ ‏استفاده‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏قالي‏ ‏قرمز اخرايي،‏ ‏زرد،‏ ‏سبز‏ ‏كمرنگ‏ ‏و‏ ‏نارنجي‏ ‏است‏. ‏تشابه‏ ‏نقوش‏ ‏سواران‏ ‏و‏ ‏مردان‏ ‏پياده‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏كنار‏ ‏اسبان‏ ‏خود‏ ‏راه‏ ‏مي‏‌‏پيمايند،‏ ‏و‏ ‏جانواران‏ ‏بالدار‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏قالي‏ ‏با‏ ‏نقوش‏ ‏تخت‏ ‏جمشيد،‏ ‏درستی‏ ‏نظر‏ ‏اين‏ ‏پژوهشگران‏ ‏را‏ ‏قويتر‏ ‏مي‏‌‏سازد‏. ‏صاحبنظران‏ ‏همچنين‏ ‏معتقدند‏ ‏بافت‏ ‏قاليچه‏‌‏اي‏ ‏با‏ ‏چنين‏ ‏ويژگيها،‏ ‏مستلزم‏ ‏دارا‏ ‏بودن‏ ‏پشتوانه‏‌‏اي‏ ‏فرهنگي‏ ‏و‏ ‏هنري‏ ‏در‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏بافت‏ ‏فرش،‏ ‏کمینه‏ ‏براي‏ ‏چندين‏ ‏قرن‏ ‏خواهد‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏مبين‏ ‏اين‏ ‏نكته‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏سده‏‌‏های‏ ‏متمادي،‏ ‏پیش‏ ‏از‏ ‏بافت‏ ‏فرش‏ ‏معروف‏ ‏پازيريك،‏ ‏اين‏ ‏حرفه‏ ‏در‏ ‏فلات‏ ‏ايران‏ ‏رواج‏ ‏داشته‏ ‏و‏ ‏ايرانيان‏ ‏به‏ ‏رمز‏ ‏آن‏ ‏پي‏‌‏برده‏ ‏بودند.
‏گفتار‏ ‏مورخان‏ ‏نيز،‏ ‏حاكي‏ ‏از‏ ‏تاييد‏ ‏همين‏ ‏نكته‏ ‏است‏. ‏به‏ ‏طوري‏ ‏كه‏ ‏گزنفون‏ ‏مورخ‏ ‏يوناني‏ ‏در‏ ‏كتاب‏ ‏خود‏ ‏موسوم‏ ‏به‏ «‏سيرت‏ ‏كوروش‏»‏ ‏مي‏‌‏گويد‏: «‏ايرانيان‏ ‏براي‏ ‏اينكه‏ ‏بسترشان‏ ‏نرم‏ ‏باشد،‏ ‏قاليچه‏ ‏زير‏ ‏بستر‏ ‏خود‏ ‏مي‏‌‏گستردند‏».
‏اين‏ ‏عبارت‏ ‏نشان‏ ‏دهنده‏ ‏آن‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏قاليبافي‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏زمان‏ ‏عموميت‏ ‏داشته‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏روزمره‏ ‏جايگاه‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏يافته‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏ملزومات‏ ‏زندگي‏ ‏به‏ ‏شمار‏ ‏مي‏‌‏آمده‏ ‏است.
‏گرچه‏ ‏از‏ ‏دوران‏ ‏ساسانيان‏ ‏نمونه‏ ‏مشخصي‏ ‏موجود‏ ‏نيست،‏ ‏اما‏ ‏آن‏ ‏چنان‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏قراین‏ ‏پيدا‏ ‏است،‏ ‏فرش‏ ‏ايران‏ ‏در‏ ‏دوران‏ ‏ساساني،‏ ‏از‏ ‏شهرت‏ ‏و‏ ‏اعتبار‏ ‏جهاني‏ ‏برخوردار‏ ‏بوده‏ ‏است‏. ‏چنان‏‌‏ ‏كه‏ ‏سالنامه‏ ‏چيني‏ ‏سوئي‏ ‏سو (sui-su) ‏در‏ ‏اين‏ ‏دوران‏ ‏از‏ ‏فرش‏ ‏پشمي‏ ‏ايران‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏كالاي‏ ‏وارداتي‏ ‏به‏ ‏چين‏ ‏نام‏ ‏مي‏‌‏برد‏. ‏در‏ ‏ادبيات‏ ‏فارسي‏ ‏نيز،‏ ‏بارها‏ ‏فرش‏ ‏معروف‏ "‏بهارستان‏" ‏متعلق‏ ‏به‏ ‏خسروپرويز‏ ‏پادشاه‏ ‏ساساني‏ ‏ياد‏ ‏شده‏ ‏است‏.
‏اوصافی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏فرش‏ ‏بزرگ‏ ‏بهارستان‏ ‏آمده‏ ‏است،‏ ‏نشانه‏‌‏هايي‏ ‏از‏ ‏توان‏ ‏و‏ ‏برتري‏ ‏هنرمندان‏ ‏ايراني‏ ‏و‏ ‏پيشتازي‏ ‏آنان‏ ‏در‏ ‏هنر‏ ‏فرش‏ ‏بافي‏ ‏است.
‏با‏ ‏ظهور‏ ‏دين‏ ‏اسلام‏ ‏و‏ ‏فروپاشي‏ ‏نظام‏ ‏پرشكوه‏ ‏ساسانيان،‏ ‏هنر‏ ‏فرشبافي‏ ‏كه‏ ‏پيشتر‏ ‏توسط‏ ‏اشراف‏ ‏حمايت‏ ‏مي‏‌‏شد‏ ‏دچار‏ ‏ركود‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏پی‏ ‏آن‏ ‏ظهور‏ ‏سلسله‏‌‏هاي‏ ‏مختلف‏ ‏و‏ ‏عدم‏ ‏ثبات‏ ‏سياسي‏ ‏در‏ ‏قلمرو‏ ‏پهناور‏ ‏ايران،‏ ‏توان‏ ‏رشد‏ ‏و‏ ‏نمورا‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏بازستاند‏. ‏به‏ ‏ویژه‏ ‏آن‏ ‏كه‏ ‏اعراب‏ ‏به‏ ‏تجملات‏ ‏زندگي‏ ‏توجهي‏ ‏نداشتند،‏ ‏و‏ ‏كاخهاي‏ ‏رفيع‏ ‏براي‏ ‏در‏ ‏ميان‏ ‏گرفتن‏ ‏آنان‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏زندگي‏ ‏در‏ ‏صحرا‏ ‏و‏ ‏بيابان‏ ‏و‏ ‏آسمان‏ ‏پرستاره‏ ‏و‏ ‏چادرهاي‏ ‏حصيري‏ ‏خو‏ ‏گرفته‏ ‏بودند،‏ ‏توان‏ ‏فرسا‏ ‏مي‏‌‏نمود،‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏منظور‏ ‏مبارزه‏ ‏با‏ ‏شرك‏ ‏و‏ ‏بت‏‌‏پرستي‏ ‏نقش‏ ‏پردازي‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏حيوان‏ ‏را‏ ‏مكروه‏ ‏مي‏‌‏دانست.
‏با‏ ‏پراكنده‏ ‏شدن‏ ‏هنرمندان‏ ‏در‏ ‏شهرهاي‏ ‏دور‏ ‏و‏ ‏نزديك،‏ ‏هنر‏ ‏فرشبافي‏ ‏بي‏‌‏نمودي‏ ‏آشكار،‏ ‏به‏ ‏بقاي‏ ‏خود‏ ‏ادامه‏ ‏داد،‏ ‏اما‏ ‏اين‏ ‏روند‏ ‏ديري‏ ‏نپاييد‏ ‏و‏ ‏خلفاي‏ ‏بين‏‌‏اميه‏ ‏و‏ ‏بني‏‌‏عباس‏ ‏برخلاف‏ ‏خلفاي‏ ‏گذشته،‏ ‏در‏ ‏تقليد‏ ‏از‏ ‏شاهان‏ ‏گذشته،‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏هنر‏ ‏توجه‏ ‏كردند‏ ‏و‏ ‏موجبات‏ ‏شكوفايي‏ ‏اين‏ ‏هنر‏ ‏را‏ ‏پديد‏ ‏آوردند‏. ‏ذكر‏ ‏دويست‏ ‏خانه‏ ‏قالي‏ ‏در‏ ‏تاريخ‏ ‏بيهقي‏ ‏متعلق‏ ‏به‏ ‏نيمه‏ ‏اول‏ ‏قرن‏ ‏پنجم‏ ‏هجري‏ ‏در‏ ‏شرح‏ ‏هداياي‏ ‏ارسالي‏ ‏از‏ ‏خراسان‏ ‏توسط‏ ‏علي‏‌‏بن‏ ‏عيسي‏ ‏براي‏ ‏هارون‏ ‏الرشيد،‏ ‏خود‏ ‏گواهي‏ ‏براين‏ ‏نكته‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏اخبار‏ ‏و‏ ‏شواهدي‏ ‏كه‏ ‏مورخان‏ ‏و‏ ‏جغرافي‏ ‏نگاران‏ ‏اسلامي‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏و‏ ‏آن‏ ‏در‏ ‏كتب‏ ‏خود‏ ‏درج‏ ‏كرده‏‌‏اند،‏ ‏خود‏ ‏دليل‏ ‏غير‏ ‏قابل‏ ‏انكاري‏ ‏از‏ ‏وجود‏ ‏فرهنگ‏ ‏پيشرفته‏ ‏قاليبافي‏ ‏ايران‏ ‏است.
‏مولف‏ «‏حدودالعالم‏»‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏تاريخ‏ 812 ‏م‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏رشته‏ ‏تحرير‏ ‏درآورده‏ ‏به‏ ‏قاليبافي‏ ‏فارس‏ ‏اشارت‏ ‏دارد،‏ ‏و‏ ‏يك‏ ‏قرن‏ ‏بعد‏ ‏مقدسي‏ ‏به‏ ‏وجود‏ ‏قاليهاي‏ ‏سجاده‏‌‏اي‏ ‏در‏ ‏اراضي‏ ‏مرتفع‏ ‏قائنات،‏ ‏اعتراف‏ ‏مي‏‌‏كند.