صفحه محصول - پیشینه و مبانی نظری توسعه یافتگی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 29 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏2-1‏.‏مقدمه................................................................................................. ‏..........‏.....‏.‏......‏.‏...‏14
‏2-2‏.‏ توسعه چیست .............................................................................‏.....‏............ ....‏..‏.........‏15
‏2-3‏.‏ اهداف توسعه.............................................................................‏......‏...... ..........‏...‏........‏16
‏2-4‏.‏ مکاتب مهم توسعه یافتگی.................................................................................‏...‏.....‏.‏...‏17
‏ 2-4-1‏.‏ مکتب نوسازی...............................................................‏.......................‏....‏.‏.......‏.‏...‏17
‏ 2-4-2‏.‏ مکتب وابستگی..................................................‏..........‏. ................‏.‏.........‏...‏.....‏.‏....‏17
‏ 2-4-3‏.‏ مکتب نظام جهانی..................‏.......................................‏ ............‏.‏................‏.....‏.....‏18
‏2-‏5.‏ مدل های ‏ توسعه اقتصادی‏..................................................................‏..‏........‏...‏.....‏.‏.........‏19
‏ 2-‏5‏-1‏.‏ مدل روستو..............................................................................‏..‏.............‏.....‏.........‏19
‏ 2-‏5‏-2‏.‏ مدل هارد-دومار.....................................................................‏..‏...........‏ ‏..‏..‏..‏..‏.......‏20
‏ 2-‏5‏-3‏.‏ مدل دو- شکاف................................................................‏.............‏.....‏..‏..‏..‏.‏..‏.......‏23
‏ 2-‏5‏-4‏.‏ مدل لوویس.................................................................................‏.....‏.....‏.‏..‏.‏....‏..‏.....‏23
‏ 2-‏5‏-5‏.‏ مدل سولو........................................................................................‏.............‏..‏..‏....‏24
‏2-‏6‏- شاخص های توسعه اقتصادی...........................................................................‏..‏.‏.‏.‏.......‏..‏25
‏2-‏7.‏ توسعه فرهنگی................................................................................................‏.‏..‏.‏...‏..‏......‏26
‏ 2-‏7‏-1‏.‏ تعریف توسعه فرهنگی............................................................................‏.‏..‏.‏..‏.‏........‏26
‏ 2-‏7‏-2‏.‏ تاریخچه توسعه فرهنگی.............................................................................‏.‏..‏..‏.......‏26
‏ 2-‏7‏-3‏.‏ جایگاه و اهمیت توسعه فرهنگی................................................................‏..‏...‏..‏......‏26
‏ 2-‏7‏-4‏.‏ کالبد شکافی توسعه فرهنگی..........................................................................‏.....‏....‏27
‏ 2-‏7‏-5‏.‏ وبژگی های توسعه فرهنگی...........................................................‏........‏..........‏....‏....‏28
‏ 2-‏7‏-6‏.‏ شاخص های توسعه فرهنگی.....................................................................‏.‏......‏...‏....‏28
‏2-‏8.‏ توسعه سیاسی..........................................................................................................‏...‏.....‏28
‏ 2-‏8‏-1‏.‏ تعریف توسعه سیاسی...........................................................‏..‏.‏...........................‏.‏..‏..‏28
‏ 2-‏8‏-2‏.‏ تئوری پردازان شاخص توسعه سیاسی...................................‏.‏...‏..‏................‏.‏..‏...‏.......‏29
‏2-‏9.‏ مبانی نظری....................................................................................‏.‏..‏......‏...........‏.‏.....‏.‏.....‏30
‏ 2-‏9‏-1‏.‏ نظریه مرکز-پیرامون...............................................................‏.‏..................‏.‏......‏.‏....‏30
‏ 2-‏9‏-2‏.‏ نظریه قطب رشد....................................................................‏......................‏..‏...‏...‏.‏....‏32
‏ ‏2-10‏.‏ تاریخچه روش تاکسونومی عددی.............................................................................33
‏2-10‏-‏1. روش تاکسونومی عددی..........................................................................................34
‏2‏-‏11.‏ پیشینه موضوع.....................................................................................‏...............‏...‏.‏......‏35
‏ 2-‏10‏-1‏.‏ روند تاریخی رتبه بندی مناطق.............................................................‏...............‏..‏35
‏ 2-‏10‏-2‏.‏ مطالعات انجام شده در زمینه تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی منا‏طق‏.....‏.....‏.‏36
‏2-1. مقدمه
‏ در ‏اين ‏فصل ‏به ‏شرح ‏ادبيات ‏توسعه و توسعه ‏يافتگي، ‏مباني ‏نظري ‏تحقيق ‏و ‏در ‏پايان ‏به ‏مروري ‏برمطالعات ‏انجام ‏گرفته ‏در ‏رابطه ‏با ‏موضوع ‏توسعه ‏يافتگي ‏و ‏برخورداري ‏پرداخته خواهد ‏شد.
‏ سالیان خیلی زیادی است که ‏با افزایش سطح دانش و فهم بشر، کیفیت و وضعیت زندگی او همواره در حال بهبود و ارتقا بوده است.بعد از انقلاب فرهنگی اجتماعی اروپا (رنسانس) و متعاقب آن انقلاب صنعتی، موج پیشرفت های شتابان کشورهای غربی آغاز شد. تنها کشور آسیایی که تا حدی با جریان رشد قرن های نوزده و اوایل قرن بیستم میلادی غرب همراه شد کشور ژاپن بود. بعد از رنسانس که انقلابی فکری در اروپا رخ داد، پتانسیل های فراوان این ملل، شکوفا و متجلی گردید، اما متاسفانه در همین دوران، کشورهای شرقی روند روبه رشدی را تجربه نکرده و بعضا سیری نزولی طی نمودند. البته بعضا حرکت های مقطعی و موردی در این کشورها صورت گرفت، اما از آنجا که با کلیت جامعه و فرهنگ عمومی تناسب کافی را نداشت، مورد حمایت واقع نشد. محمدتقی خان امیرکبیر در ایران، نمونه ای از این دست است.
‏آرایش‏ ‏کنونی‏ ‏نیروهای‏ ‏جهان‏ ‏و‏ ‏رهیافت‏ ‏آنها‏ ‏برای‏ ‏فتح‏ ‏میدان‏ ‏نبرد‏ ‏اقتصادی،‏ ‏جهان‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏آستانه‏ ‏ایجاد‏ ‏بلوک‌های‏ ‏اقتصادی‏ ‏قرار‏ ‏داده‏ ‏است‏. ‏دنیا‏ ‏در‏ ‏عصر‏ ‏فراصنعتی،‏ ‏جوامعی‏ ‏با‏ ‏خصوصیاتی‏ ‏متفاوت‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏بر‏ ‏گرفته‏ ‏است‏; ‏دسته‏ ‏اول‏ ‏گروه‏ ‏کوچکی‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏سرگرم‏ ‏زورآزمایی‏ ‏صنعتی،‏ ‏پویش‌های‏ ‏نوین‏ ‏پیشرفت‏ ‏و‏ ‏دگرگونی‌های‏ ‏پرشتاب‏ ‏اقتصاد‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏مردمانشان‏ ‏با‏ ‏خیالی‏ ‏آسوده‏ ‏و‏ ‏آرامش‏ ‏درونی‏ (‏لااقل‏ ‏در‏ ‏ظاهر‏) ‏به‏ ‏دنبال‏ ‏رفاه‏ ‏و‏ ‏هرچه‏ ‏بهتر‏ ‏زندگی‏ ‏کردن‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏فرزاندانشان‏ ‏هستند،‏ ‏این‏ ‏جوامع‏ ‏را‏ ‏عموماً‏ ‏با‏ ‏کلماتی‏ ‏چون‏ ‏توسعه‏ ‏یافته،‏ ‏پیشرفته،‏ ‏مدرن،‏ ‏نوگرا،‏ ‏متکامل،‏ ‏صنعتی‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏ثروتمند‏ ‏می‌شناسند.
‏در‏ ‏مقابل‏ ‏جوامعی‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏گرسنگی،‏ ‏بیماری،‏ ‏کم‌سوادی‏ ‏و‏ ‏رکود‏ ‏اقتصادی‏ ‏درگیر‏ ‏بوده،‏ ‏زندگی‏ ‏آنها‏ ‏با‏ ‏فقر‏ ‏و‏ ‏محرومیت‏ ‏همراه‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏گذران‏ ‏زندگی‏ ‏ناچارند‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏سختی‌ها‏ ‏و‏ ‏مشکلات‏ ‏فراوانی‏ ‏دست‏ ‏و‏ ‏پنجه‏ ‏نرم‏ ‏کنند‏. ‏واژگانی‏ ‏چون‏ ‏کم‏ ‏توسعه‏ ‏،‏ ‏توسعه‏ ‏نیافته‏ ‏،‏ ‏عقب‏ ‏افتاده،‏ ‏غیر‏ ‏صنعتی،‏ ‏فقیر‏ ‏و‏ ‏جهان‏ ‏سومی‏ ‏نام‌هایی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏جوامع‏ ‏اشاره‏ ‏دارند.
‏تفاوت‏ ‏این‏ ‏جوامع،‏ ‏سؤالی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏ذهن‏ ‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏اندیشمندان‏ ‏تداعی‏ ‏کرده‏ ‏است‏: ‏چرا‏ ‏پیشرفت‌ها،‏ ‏موفقیت‏ ‏و‏ ‏رفاه‏ ‏به‏ ‏دسته‏ ‏اول‏ ‏محدود‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏دسته‏ ‏دوم‏ ‏بهره‏ ‏کمتری‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏برده‏ ‏اند؟
‏ پاسخ‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏سؤال،‏ ‏نیازمند‏ ‏ریشه‌یابی‏ ‏توسعه‌یافتگی‏ ‏در‏ ‏جوامع‏ ‏پیشرفته‏ ‏و‏ ‏جستجوی‏ ‏علت‏ ‏توسعه‏ ‏نیافتگی‏ ‏در‏ ‏کشورهای‏ ‏کم‏ ‏توسعه‏ ‏است؛‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏نوبه‏ ‏خود‏ ‏مطالعه‏ ‏و‏ ‏تبیین‏ ‏روابط‏ ‏پدیده‌های‏ ‏اجتماعی،‏ ‏اقتصادی،‏ ‏سیاسی و فرهنگی را‏ ‏در‏ ‏شرایط‏ ‏خاص‏ ‏هر‏ ‏جامعه‏ ‏می‌طلبد‏. ‏به‏ ‏این‏ ‏ترتیب‏ ‏پرسش‏ ‏از‏ ‏علت‏ ‏پیشرفت جوامع،‏ ‏موجب شکل‌گیری‏ ‏نظریه‌های‏ ‏جدید‏ ‏در‏ ‏ توسعه‏ ‏با‏ ‏نگرش‌ها‏ ‏و‏ ‏رویکردهای‏ ‏مختلف‏ ‏شده‏ ‏است‏. ‏نظریاتی‏ ‏که‏ ‏جهت‌دهنده‏ ‏تصمیم‌ها‏ ‏و‏ ‏سیاستهای‏ ‏برنامه‌ریزان‏ ‏و‏ ‏سیاستگزاران‏ ‏توسعه‏ ‏بوده‏ ‏است ‏.‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏امید‏ ‏که‏ ‏با روش‏ ‏های موثر ‏در‏ ‏تبیین‏ ‏مسائل‏ ‏پیش‌روی‏ ‏کشورهای‏ ‏کم‏ ‏توسعه‏ ‏آشنایی‏ ‏حاصل‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏آشنایی،‏ ‏قدمی‏ ‏کوچک‏ ‏اما‏ ‏مهم‏ ‏در‏ ‏فرآیند‏ ‏تدوین‏ ‏الگوی‏ ‏توسعه‏ ‏بومی و‏ ‏غیر‏ ‏تقلیدی‏ ‏برای‏ ‏کشور، استانها و به تبع آن شهرستانها‏ ‏باشد.
‏2-2. ‏توسعه چیست؟
‏در تعریف توسعه باید نکاتی چند را در نظر گرفت که مهمترین آنها عبارت است از: اینکه اولاً توسعه را مقوله ارزشی تلقی کنیم، دوم اینکه آن را جریانی چند بعدی و پیچیده بدانیم و سوم به ارتباط و نزدیکی آن با مفهوم بهبود توجه داشته باشیم‏
‏از‏ ‏توسعه‏ ‏تعاريف‏ ‏گوناگوني‏ ‏صورت‏ ‏گرفته‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏همه‏ ‏آنها‏ ‏به‏ ‏جنبه‏ ‏هاي‏ ‏مختلف‏ ‏اين‏ ‏فرآيند‏ ‏توجه‏ ‏شده‏ ‏است .
‏تودارو‏ ‏در‏ ‏تعريف‏ ‏توسعه‏ ‏مي‏ ‏گويد‏ :"‏توسعه‏ ‏صرفأ‏ ‏پديده‏ ‏اي‏ ‏اقتصادي‏ ‏نيست‏.‏توسعه‏ ‏جرياني‏ ‏چند‏ ‏بعدي‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏مستلزم‏ ‏تجديد‏ ‏سازمان‏ ‏وتجديد‏ ‏جهت‏ ‏گيري‏ ‏مجموعه‏ ‏نظام‏ ‏اقتصادي‏ ‏و‏ ‏اجتماعي‏ ‏كشور‏ ‏است‏. ‏توسعه‏ ‏علاوه‏ ‏بربهبود‏ ‏وضع‏ ‏درآمدها‏ ‏و‏ ‏توليد،‏ ‏آشكارا‏ ‏متضمن‏ ‏تغييرات‏ ‏بنيادي‏ ‏در‏ ‏ساختهاي‏ ‏نهادي،‏ ‏اجتماعي،‏ ‏اداري‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏طرز‏ ‏تلقي‏ ‏در‏ ‏بيشتر‏ ‏موارد‏ ‏حتي‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏رسوم‏ ‏و‏ ‏اعتقادات‏ ‏جامعه‏ ‏و‏ ‏مردم‏ ‏است‏"(‏تودارو‏ 1370 ‏)
‏ درتعريف‏ ‏ديگري‏ ‏از‏ ‏توسعه،‏ ‏مؤسسه‏ ‏مارگا‏ ‏تعريفي‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏توسعه‏ ‏كامل‏ ‏مي‏ ‏داند‏ ‏كه‏ ‏شامل‏ ‏پنج‏ ‏بعد‏ ‏به‏ ‏شرح ذيل‏ ‏باشد.
‏1- ‏ بعد‏ ‏اقتصادي‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏ايجاد‏ ‏ثروت‏ ‏و‏ ‏بهبود‏ ‏شرايط‏ ‏زندگي‏ ‏مادي‏ ‏و‏ ‏توزيع‏ ‏عادلانه‏ ‏امكانات‏ ‏مربوط‏ ‏مي‏ ‏شود.
‏2- بعد‏ ‏اجتماعي‏ ‏كه‏ ‏بر‏ ‏مبناي‏ ‏امكانات‏ ‏بهزيستي‏ ( ‏بهداشت،‏ ‏آموزش،‏ ‏مسكن‏ ‏و‏ ‏اشتغال‏) ‏اندازه‏ ‏گيري‏ ‏مي‏ ‏شود.
‏3- بعد‏ ‏سياسي‏ ‏كه‏ ‏ارزشهايي‏ ‏مانند‏ ‏حقوق‏ ‏بشر،‏ ‏آزاديهاي‏ ‏سياسي،‏ ‏حقوق‏ ‏تابعيت‏ ‏و‏ ‏برخي‏ ‏اشكال‏ ‏دموكراسي‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏بر‏ ‏مي‏ ‏گيرد.
‏4- بعد‏ ‏فرهنگي‏ ‏كه‏ ‏بر‏ ‏مبناي‏ ‏به‏ ‏رسميت‏ ‏شناختن‏ ‏اين‏ ‏واقعيت‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏فرهنگها‏ ‏به‏ ‏افراد‏ ‏هويت‏ ‏وارزش‏ ‏شخصي‏ ‏اعطا‏ ‏مي‏ ‏كنند.
‏5- ‏بعد‏ ‏موسوم‏ ‏به‏ "‏زندگی‏ ‏کامل‏"‏كه‏ ‏به‏ ‏نظامهاي‏ ‏محتوايي،‏ ‏نهادها‏ ‏وباورهايي‏ ‏كه‏ ‏با‏ ‏هدف‏ ‏نهايي‏ ‏زندگي‏ ‏و‏ ‏تاريخ‏ ‏در‏ ‏ارتباط‏ ‏هستند،‏ ‏مربوط‏ ‏مي‏ ‏شود.