صفحه محصول - پیشینه و مبانی نظری رفتار رانندگی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 20 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏رفتار رانندگی:
‏امروزه‏ ‏يكى‏ ‏از‏ ‏مولفه‏ ‏هاى‏ ‏اساسى‏ ‏در‏ ‏تقويت‏ ‏توسعه‏ ‏پايدار‏ ‏مساله‏ ‏ى‏ ‏ارتقاء‏ ‏سلامت‏ ‏جامعه‏ ‏مى‏ ‏باشد‏. ‏چرا‏ ‏كه‏ ‏محور‏ ‏توسعه‏ ‏پايدار‏ ‏انسان‏ ‏سالم‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏طرفى‏ ‏رانندگى‏ ‏انسانها‏ ‏در‏ ‏جهان‏ ‏امروز‏ ‏با‏ ‏خطرات‏ ‏زيادى‏ ‏روبه‏ ‏رو‏ ‏مى‏ ‏باشد‏.‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏مهم‏ ‏ترين‏ ‏و‏ ‏قابل‏ ‏توجه‏ ‏ترين‏ ‏خطراتى‏ ‏كه‏ ‏امروز‏ه ‏زندگى‏ ‏افراد‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏كشورهاى‏ ‏مختلف‏ ‏جهان‏ ‏تهديد‏ ‏مى‏ ‏كند،‏ ‏افزايش‏ ‏حوادث‏ ‏و‏ ‏آسيب‏ ‏هاى‏ ‏عمدى‏ ‏و‏ ‏غير‏ ‏عمدى‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏سالانه‏ ‏باعث‏ ‏مرگ‏ ‏بيش‏ ‏از‏ 6 ‏ميليون‏ ‏نفر‏ ‏در‏ ‏جهان‏ ‏مى‏ ‏شود‏ و ‏پر‏ ‏واضح‏ ‏است‏ ‏كه‏ "‏رانندگان‏" ‏عامل‏ ‏اصلي‏ ‏انجام‏ ‏تخلفات‏ ‏ترافيكي‏ ‏به‌شمار‏ ‏مي‏ ‏روند،‏ ‏اما‏ ‏آنچه‏ ‏كه‏ ‏بر‏ ‏چگونگي‏ ‏رفتار‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏راننده‏ ‏در‏ ‏زمان‏ ‏رانندگي‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏تغيير‏ ‏آن‏ ‏نقش‏ ‏خواهد‏ ‏داشت،‏ ‏متفاوت‏ ‏بوده‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏يك‏ ‏دسته‏ ‏بندي‏ ‏كلي‏ ‏سه‏ ‏عامل‏ ‏1- ‏محيطي‏ 2- ‏قانوني‏ ‏و‏ ‏اجرايي‏ 3- ‏دروني‏ ‏را‏ ‏مي‏ ‏توان‏ ‏نام‏ ‏برد‏(محمدیان، 1391).
‏1-‏ ‏عوامل‏ ‏محيطي‏:
‏به‏ ‏مجموعه‏ ‏عواملي‏ ‏گفته‏ ‏مي‏ ‏شود‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏محيط‏ ‏پيراموني‏ ‏و‏ ‏اطراف‏ ‏انسان‏ ‏وجود‏ ‏داشته‏ ‏و‏ ‏منجر‏ ‏به‏ ‏انجام‏ ‏تخلف‏ ‏توسط‏ ‏رانندگان‏ ‏مي‏ ‏گردد‏. ‏در‏ ‏واقع‏ ‏اين‏ ‏عوامل‏ ‏بگونه‌اي‏ ‏بر‏ ‏رفتار‏ ‏انسان‏ ‏ها‏ ‏اثر‏ ‏مي‌گذارد‏ ‏كه‏ ‏راننده‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏سمت‏ ‏انجام‏ ‏تخلف‏ ‏سوق‏ ‏مي‌دهد‏ ک‏ه‏ ‏براي‏ ‏ريشه‏ ‏يابي‏ ‏علل‏ ‏وقوع‏ ‏تخلفات،‏ ‏لزوما‏" ‏بايد‏ ‏اين‏ ‏عوامل‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏درستي‏ ‏شناخت‏ ‏و‏ ‏تلاش‏ ‏نمود‏ ‏بر‏ ‏اينگونه‏ ‏عوامل‏ ‏تأثير‏ ‏گذار‏ ‏مديريت‏ ‏نموده‏ ‏تا‏ ‏دچار‏ ‏رفتارهاي‏ ‏ناهنجار‏ ‏ترافيكي‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏نشويم‏.
‏-‏ ‏شرايط‏ ‏آب‏ ‏و‏ ‏هوائي‏: ‏گرماي‏ ‏بيش‏ ‏از‏ ‏حد‏ ‏هوا‏ ‏در‏ ‏روزهاي‏ ‏تابستان‏ ‏مي‏ ‏تواند‏ ‏موجب‏ ‏ناراحتي‏ ‏خاطر‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏بين‏ ‏رفتن‏ ‏آرامش‏ ‏و‏ ‏آسايش‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏نهايت‏ ‏بي‏ ‏حوصلگي‏ ‏و‏ ‏خشم‏ ‏رانندگان‏ ‏شود‏ . ‏از‏ ‏طرف‏ ‏ديگر‏ ‏سرماي‏ ‏هوا‏ ‏همراه‏ ‏با‏ ‏شرايط‏ ‏بدآب‏ ‏و‏ ‏هوايي‏ ‏نظير‏ ‏برف‏ ‏و‏ ‏كولاك،‏ ‏مي‏ ‏تواند‏ ‏زمينه‏ ‏ساز‏ ‏ايجاد‏ ‏انگيزه‏ ‏در‏ ‏راننده‏ ‏جهت‏ ‏انجام‏ ‏تخلفات‏ ‏ترافيكي‏ ‏را‏ ‏براي‏ ‏رسيدن‏ ‏سريعتر‏ ‏به‏ ‏مقصد،‏ ‏فراهم‏ ‏نمايد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏حقيقت‏ ‏موجب‏ ‏كاهش‏ ‏آستانه‏ ‏تحمل‏ ‏رانندگان‏ ‏شود‏.
‏-‏ ‏وضعيت‏ ‏ترافيكي‏: ‏تراكم‏ ‏بالاي‏ ‏ترافيك‏ ‏همراه‏ ‏با‏ ‏راهبندان‏ ‏هاي‏ ‏طولاني‏ ‏مدت،‏ ‏بويژه‏ ‏در‏ ‏شرايط‏ ‏نامساعد‏ ‏جوي‏ ‏مي‌تواند‏ ‏بستر‏ ‏لازم‏ ‏براي‏ ‏تأثيرگذاري‏ ‏در‏ ‏رفتار‏ ‏رانندگان‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏آورده‏ ‏و‏ ‏انسان‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏شرايط‏ ‏و‏ ‏فشار‏ ‏رواني‏ ‏احيانا‏" ‏از‏ ‏كوره‏ ‏به‏ ‏در‏ ‏رود‏ ‏و‏ ‏رفتاري‏ ‏خارج‏ ‏از‏ ‏عرف‏ ‏و‏ ‏عادت‏ ‏از‏ ‏خود‏ ‏بروز‏ ‏دهد‏ ‏كه‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏آنها‏ ‏مي‏ ‏تواند،‏ ‏انجام‏ ‏تخلفات‏ ‏رانندگي‏ ‏باشد‏(محمدیان، 1391).
‏-‏ط‏رح‏ ‏هندسي‏ ‏راه‏ ‏و‏ ‏كيفيت‏ ‏روسازي‏: ‏اين‏ ‏دو‏ ‏از‏ ‏عواملي‏ ‏هستند‏ ‏كه‏ ‏رانندگي‏ ‏ها‏ ‏بويژه‏ ‏در‏ ‏رانندگي‌هاي‏ ‏طولاني‌مدت،‏ ‏راننده‏ ‏را‏ ‏خسته‏ ‏نموده‏ ‏و‏ ‏موجب‏ ‏استرس‏ ‏يا‏ ‏بروز‏ ‏خشم‏ ‏در‏ ‏رانندگان‏ ‏می ‏شوند‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏مي‏ ‏توان‏ ‏به‏ ‏ناهموار‏ ‏بودن‏ ‏جاده‌ها،‏ ‏وجود‏ ‏خرابي‏ ‏و‏ ‏دست‏ ‏اندازها،‏ ‏سرعت‏ ‏گيرهاي‏ ‏ناگهاني‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏پيچ‏ ‏هاي‏ ‏تند‏ ‏و‏ ‏خطرناك‏ ‏و‏ ‏غيره‏ ‏نام‏ ‏برد‏(زمبون و هاسلبرگ1‏ - Zambon, Hasselberg
‏، 2008).
‏-‏و‏ضعيت‏ ‏روشنايي‏: ‏در‏ ‏برخي‏ ‏موارد‏ ‏انجام‏ ‏تخلف‏ ‏داراي‏ ‏پس‏ ‏زمينه‏ ‏خاص‏ ‏رفتاري‏ ‏نبوده،‏ ‏بلكه‏ ‏صرفا‏" ‏به‏ ‏دليل‏ ‏ديد‏ ‏ناكافي‏ ‏از‏ ‏طرف‏ ‏راننده‏ ‏رخ‏ ‏مي‌دهد،‏ ‏بطور‏ ‏مثال‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏علت‏ ‏كمبود‏ ‏روشنايي‏ ‏در‏ ‏راه‌ها‏ ‏برخي‏ ‏علائم‏ ‏راهنمايي‏ ‏و‏ ‏رانندگي‏ ‏توسط‏ ‏رانندگان‏ ‏بويژه‏ ‏در‏ ‏شرايط‏ ‏نامساعد‏ ‏جوي‏ ‏ديده‏ ‏نشده‏ ‏و‏ ‏تشخيص‏ ‏ميزان‏ ‏فاصله‌ها‏ ‏به‏ ‏درستي‏ ‏انجام‏ ‏نگيرد‏ ‏و‏ ‏همين‏ ‏مسأله‏ ‏موجب‏ ‏بروز‏ ‏برخي‏ ‏تخلفات‏ ‏ترافيكي‏ ‏گردد‏(محمدیان، 1391).
‏-‏شرايط‏ ‏پيراموني‏ ‏به‏ ‏لحاظ‏ ‏بصري‏: ‏بطور‏ ‏مثال‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏مورد‏ ‏مي‏ ‏توان‏ ‏به‏ ‏تبليغات‏ ‏اطراف‏ ‏مسير‏ ‏حركت،‏ ‏به‏ ‏لحاظ‏ ‏نوع‏ ‏تبليغ،‏ ‏رنگ‏ ‏و‏ ‏طراحي‏ ‏آن‏ ‏اشاره‏ ‏كرد‏ ‏كه‏ ‏مي‏ ‏تواند‏ ‏به‏ ‏لحاظ‏ ‏رواني‏ ‏بر‏ ‏راننده‏ ‏اثر‏ ‏گذار‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏باعث‏ ‏ايجاد‏ ‏هيجان‏ ‏در‏ ‏راننده‏ ‏گردد‏ ‏و‏ ‏افزايش‏ ‏رفتارهاي‏ ‏احساسي‏ ‏مي‏ ‏تواند‏ ‏منجر‏ ‏به‏ ‏ايجاد‏ ‏روحيه‏ ‏تهاجمي‏ ‏در‏ ‏رانندگان‏ ‏شود‏(زمبون و هاسلبرگ، 2008).
‏2-‏ ‏عوامل‏ ‏قانوني‏ ‏و‏ ‏اجرايي‏:
‏به‏ ‏مجموعه‏ ‏عواملي‏ ‏كه‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏قانون‏ ‏و‏ ‏نحوه‏ ‏اجراي‏ ‏آن‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏بازتاب‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏تبعات‏ ‏اجراي‏ ‏قوانين‏ ‏بوده،‏ ‏اشاره‏ ‏مي‏ ‏نمايد‏ ‏كه‏ ‏مي‏ ‏تواند‏ ‏بر‏ ‏رفتار‏ ‏رانندگان‏ ‏و‏ ‏طرز‏ ‏تلقي‏ ‏آنان‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏ميزان‏ ‏تبعيت‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏گريز‏ ‏از‏ ‏قوانين‏ ‏و‏ ‏مقررات‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏نمايد‏(محمدیان، 1391).
‏-‏برخورد‏ ‏با‏ ‏متخلف‏: ‏اين‏ ‏مسأله‏ ‏از‏ ‏دو‏ ‏جنبه‏ ‏متفاوت‏ ‏قابل‏ ‏بررسي‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏از‏ ‏يك‏ ‏طرف‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏برخورد‏ ‏با‏ ‏متخلفين‏ ‏از‏ ‏قوانين‏ ‏رانندگي‏ ‏بسيار‏ ‏ملايم‏ ‏و‏ ‏ناكافي‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏نتيجه‏ ‏رانندگان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تكرار‏ ‏انجام‏ ‏تخلف‏ ‏سوق‏ ‏دهد‏! ‏از‏ ‏طرف‏ ‏ديگر‏ ‏برخورد‏ ‏تحقيرآميز‏ ‏و‏ ‏نامناسب‏ ‏با‏ ‏رانندگان‏ ‏متخلف‏ ‏موجب‏ ‏ايجاد‏ ‏روحيه‏ ‏قانون‏ ‏شكني‏ ‏و‏ ‏مخالفت‏ ‏با‏ ‏قوانين‏ ‏راهنمايي‏ ‏و‏ ‏رانندگي‏ ‏گردد‏(محمدیان، 1391).
‏-‏نقص‏ ‏قوانين‏: ‏در‏ ‏برخي‏ ‏كشورها،‏ ‏تغيير‏ ‏و‏ ‏تحول‏ ‏در‏ ‏قوانين‏ ‏و‏ ‏مقررات‏ ‏ممكن‏ ‏است،‏ ‏بسترهاي‏ ‏لازم‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏نداشته‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏حقيقت‏ ‏همراه‏ ‏و‏ ‏هماهنگ‏ ‏با‏ ‏رشد‏ ‏علم‏ ‏و‏ ‏فن‏ ‏آوري‏ ‏نباشد،‏ ‏در‏ ‏اينگونه‏ ‏موارد‏ ‏هم‏ ‏كم‏ ‏كم‏ ‏قانون‏ ‏به‏ ‏حاشيه‏ ‏رانده‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏اجراي‏ ‏آن‏ ‏دچار‏ ‏مشكل‏ ‏می ‏شود‏(محمدیان، 1391).
‏-‏عدم‏ ‏اجراي‏ ‏كامل‏ ‏قوانين‏ : ‏قوانين‏ ‏و‏ ‏مقررات‏ ‏وضع‏ ‏شده‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏از‏ ‏نگاه‏ ‏طراحان‏ ‏اوليه‏ ‏و‏ ‏قانون‏ ‏گذاران‏ ‏بايد‏ ‏مانند‏ ‏يك‏ ‏پازل‏ ‏كامل‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏پياده‏ ‏شود‏ ‏تا‏ ‏تأثير‏ ‏آن‏ ‏ايجاد‏ ‏گردد‏. ‏اگر‏ ‏بخاطر‏ ‏دلايل‏ ‏گوناگون‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏نظارت‏ ‏ناكافي،‏ ‏بخشي‏ ‏از‏ ‏قطعات‏ ‏پازل‏ ‏قانون‏ ‏اجراء‏ ‏و‏ ‏بخشي‏ ‏از‏ ‏قطعات‏ ‏پياده‏ ‏نشود‏ ‏آن‏ ‏شكل‏ ‏لازم‏ ‏محقق‏ ‏نمي‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏نتيجه‏ ‏زمينه‏ ‏گريز‏ ‏از‏ ‏مقررات‏ ‏و‏ ‏قوانين‏ ‏توسط‏ ‏رانندگان‏ ‏شكل‏ ‏مي‏ ‏گير‏د(مشین و سن کی1– Machin & Sankey
‏، 2008).
‏-‏بازدارنده‏ ‏نبودن‏ ‏جريمه‏ ‏ها‏: ‏براي‏ ‏بسياري‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏برخي‏ ‏از‏ ‏جوامع‏ ‏از‏ ‏لحاظ‏ ‏فرهنگي،‏ ‏جريمه‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏مهم‏ ‏ترين‏ ‏ابزارهاي‏ ‏مبارزه‏ ‏و‏ ‏برخورد‏ ‏با‏ ‏تخلفات‏ ‏رانندگي‏ ‏محسوب‏ ‏مي‏ ‏گردد‏ ‏كه‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏در‏ ‏كنترل‏ ‏بي‏ ‏نظمي‌هاي‏ ‏ترافيكي‏ ‏مؤثر‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏لااقل‏ ‏در‏ ‏يك‏ ‏برهه‏ ‏زماني‏ ‏كوتاه‏ ‏مدت‏ ‏ضروري‏ ‏و‏ ‏تأثيرگذار‏ ‏مي‏ ‏باشد‏ ‏تا‏ ‏بتواند‏ ‏آرام‏ ‏،‏ ‏آرام‏ ‏به‏ ‏يك‏ ‏عادت‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏رفتار‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏تبديل‏ ‏شود‏. ‏اغلب‏ ‏رانندگان‏ ‏از‏ ‏جريمه‏ ‏شدن‏ ‏واهمه‏ ‏دارند‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏در‏ ‏مكان‌هايي‏ ‏كه‏ ‏مأموران‏ ‏راهنمايي‏ ‏و‏ ‏رانندگي‏ ‏حضور‏ ‏دارند‏ ‏از‏ ‏ارتكاب‏ ‏كوچكترين‏ ‏تخلفي‏ ‏نيز‏ ‏خودداري‏ ‏مي‏ ‏كنند‏. ‏اما‏ ‏اگر‏ ‏ميزان‏ ‏جريمه‏ ‏هاي‏ ‏رانندگي‏ ‏پائين‏ ‏باشد‏ ‏آن‏ ‏قدرت‏ ‏بازدارندگي‏ ‏و‏ ‏تغيير‏ ‏رفتار‏ ‏در‏ ‏رانندگان‏ ‏را‏ ‏ايجاد‏ ‏نمي‏ ‏نمايد‏ ‏و‏ ‏موجب‏ ‏تجري‏ ‏بيشتر‏ ‏رانندگان‏ ‏متخلف‏ ‏مي‏ ‏گردد‏(مشین و سن کی، 2008).
‏3-‏ ‏عوامل‏ ‏دروني‏ ‏انسان‏: