صفحه محصول - پیشینه و مبانی نظری مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 44 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏پیشرفت تحصیلی
‏مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی
‏در روان شناسی، "موفقیت" به پاسخ یا عملی گفته می شود که به گونه ای که شخص به هدف برسد یا موفقیت یک گام قطعی است که به جانب هدف برداشته می شود. ولی در تعلیم و تربیت و موقعیت های تحصیلی موفقیت به درجه ای از کارایی اطلاق می شود که فرد به فراخور توانایی هایش در پیشرفت های خود به رضایت شایسته برسد(قاضی، 1373). در مقابل موفقیت تحصیلی، شکست تحصیلی به کار برده می شود. " شکست" عبارت است از ناامیدی ها؛ یعنی ترسیدن به امیدها و انتظارها یا دست نیافتن به سطح استانداردهای مورد نظر. شکست یعنی نرسیدن به رؤیاها و انتظارات و برعکس، یعنی دچار شدن فرد به ان چه از آن هراس دارد. منظور از شکست تحصیلی شکستی است که در اثر کوتاهی نظام اموزشی در دست یابی مؤثر به هدف ها و برنامه های آموزشی حاصل می شود؛ یعنی عدم موفقیت فراگیران در دست یابی به کم ترین معیارهایی که برای موفیت آنان به وسیله نظام اموزشی در نظر گرفته شده است(امین فر،1365).
‏در مقابل موفقیت تحصیلی، اغلب اصطلاح افت یا اتلاف مطرح می شود.این اصطلاح در آموزش، از زبان اقتصاد دانان گرفته شده و نظام آموزشی را به صنعتی تشبیه می کند که بخشی از سرمایه و مواد اولیه ای را که باید به محصول نهایی تبدیل می شد، تلف نموده است و نتایجه مطلوب و مورد انتظار را به بار نیاورده است. در یک جمع بندی از تعریف ها و مفاهیم افت تحصیلی، می توان آن را عدم موفقیت در تحصیل، وقوع ترک تحصیل و یا ترک تحصیل زودرس، تکرار پایه درس هاف نسبت نامناسب میان سال های تحصیل فراگیر و سال های مقرر آموزشی، کیفیت نازل تحصیلات و آموخته های یادگیرنده در مقایسه با آن چه که باید باشد، کسب محفوظات به جای معلومات که در اندک زمانی به فراموشی سپرده می شود، نرسیدن نظام اموزشی به هدف های اصیل خود نامید(پازوکی،1381).
‏محققان از سال ها قبل، بیان داشته اند که یکی از ضروریات در آموزش، تجزیه و تحلیل نمرات آزمون های تحصیلی به عنوان شاخص های موفقیت فعلی و آینده دانش آموزان می باشد. هنوز هم در سنجش موفقیت های تحصیلی، از معدل نمرات فراگیران به عنوان شاخص یا یکی از شاخص های موفقیت تحصیلی بهره می گیرند، ولی در نظر گرفتن معدل نمرات، به عنوان تنها شاخص تعیین موفقیت تحصیلی، ملاک مناسبی نیست(پورکاظمی،1385 و دلاور،1384). براین اساس، محققان از مجموعه ای از معیارها و ملاک های مکمل، در تعیین موفقیت تحصیلی دانش آموزان بهره گرفته اند. به عنوان مثال در بررسی عملکرد تحصیلی دانش آموزان، غیر از ملاک معدل، معیارهای دیگری هم چون اخلاق، انضباط کلاسی و حضور مرتب در کلاس، فعالیت های عملی و ... را در نظر گرفته اند.
‏امروزه تحقیقات، نقش عوامل مختلفی را بر موفقیت تحصیلی فراگیران به اثبات رسانده است(گارتون و همکاران ‏- Garton, B. L., Dyer, J. E., & King, B. O.
‏،2001). به طور خلاصه در زیر آمده است:
‏1. نگرش محیط خانواده(پافشاری خانواده بر پیشرفت تحصیلی فرزندان، راهنمایی های تحصیلی، تلاش های خانواده و عادت کاری خانواده)(نجاریان، سلیمان پور و لیالی،1373).
‏2. تصیلات پدر و مادر(گلاب زاده،1379).
‏3. شغل پدر(خیر،1376).
‏4. تعداد افراد خانواده.
‏5. طبقه اجتماعی خانواده(حسینی،1372).
‏6. وضعیت اقتصادی خانواده(احمدی،1374).
‏7. نگرش محیط مرکز آموزشی(اسمیت و همکاران،2002).
‏در واقع امروزه ‏پيشرفت ‏تحصيلي ‏دانش ‏آموزان ‏به ‏عنوان ‏يك ‏شاخص ‏مهم ‏براي ‏ارزيابي ‏نظام ‏هاي ‏آموزشي‏ ‏مورد ‏توجه ‏قرار ‏گرفته ‏است. ‏علاوه ‏بر ‏اين، ‏پيشرفت ‏تحصيلي ‏همواره ‏براي ‏معلمان، ‏دانش ‏آموزان،‏ ‏والدين،
‏نظريه ‏پردازان، ‏و ‏محققان ‏تربيتي ‏نيز ‏حائز ‏اهميت ‏بوده ‏است. ‏براي ‏مثال، ‏پيشرفت ‏تحصيلي‏ ‏يادگيرندگان ‏يكي ‏از ‏مهمترين ‏ملاك ‏هاي ‏ارزيابي ‏عملكرد ‏معلمان ‏محسوب ‏مي شود. ‏براي‏ ‏دانش ‏آموزان ‏و ‏دانشجويان ‏نيز ‏معدل ‏تحصيلي ‏معرف ‏توانايي ‏هاي ‏علمي ‏آن ها ‏براي ‏ورود ‏به ‏دنياي ‏كار ‏و‏ ‏اشتغال ‏و ‏مقاطع ‏تحصيلي ‏بالاتر ‏است. ‏شايد ‏به ‏علت ‏همين ‏اهميت ‏باشد ‏كه ‏نظريه پردازان ‏تربيتي‏ ‏بسياري ‏از ‏پژوهش هاي ‏خود ‏را ‏بر ‏شناخت ‏عوامل ‏مؤثر ‏بر ‏پيشرفت ‏تحصيلي ‏متمركز ‏كرده اند(رستگار، حجازی، لواسانی و جهرمی،1388).‏
‏2-2-4-2 عوامل موثر بر پيشرفت و افت تحصيلي
‏ميزان پيشرفت تحصيلي يكي از ملاك‌هاي كارآيي نظام آموزشي است. بنابراين تحليل عوامل مربوط به آن اساسي‌ترين موضوعات تحقيقي در نظام آموزش و پرورش، در گرو عوامل بيشماري است كه مي‌توان آن‌ها را در مقوله‌ي‌ كلي عوامل مربوط به تفاوت‌هاي فردي و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش بررسي نمود. به عبارتي پيشرفت تحصيلي گاه به علت ويژگي‌هاي شخصيتي، شاخص‌هاي ذهني، اجتماعي، عاطفي و اخلاقي دانش‌آموزان است كه مي‌تواند متأثر از عوامل مربوط به خانواده باشد و گاه به علت كاركردهاي مدرسه و نظام آموزش و پروش البته اين دو تا حدي با يكديگر در تعامل هستند(پور شافعي، 1380).
‏پژوهشگراني كه به دنبال كشف عوامل مرتبط با عملكرد تحصيلي بالا بوده‌اند به آرايه‌هايي از متغييرها، كه عملكرد تحصيلي را تحت تأثير قرار مي‌دهند دست يافته‌اند. در رابطه با عوامل محيطي،‌تا ‏كنون به وجود عوامل محيطي نيرومند و موثر زيادي بر پيشرفت تحصيلي پي برده شده است: فورد. Ford
‏ (فورد و توماس . Ford & Thomas
‏، 1997) در يك مطالعه شاخص‌هاي زير را براي كم‌آموزان برشمردند: داشتن روابط معلم- شاگردي مثبت پايين، حمايت كم از طرف همكلاسي‌ها، بي‌انگيزگي و بي‌علاقگي در مدرسه. هر يك از عوامل ذكر شده به تنهايي و نيز در تعامل با يكديگر بر ميزان پيشرفت تحصيلي فرد اثر مي‌گذارد.